* Tháng 12-1955

- Ngày 1: Bài viết Các cụ già Trung Quốc, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 638. Trong bài, Người viết về kinh nghiệm kéo dài tuổi thọ của các cụ già Trung Quốc. Nhận xét bí quyết để sống lâu là phải tích cực lao động trong một xã hội bình đẳng. Người kết luận:

"Sống lâu không tại số trời,

Người mà biết sống, thì người sống lâu".

- Ngày 5: Bài viết Kỷ luật Mỹ, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 642. Người lên án tệ phân biệt chủng tộc ở Mỹ. Bất chấp những quy định của Toà án Liên bang, những người da đen luôn luôn bị tẩy chay, ruồng bỏ, lăng mạ tại công viên, trường học và những nơi công cộng khác. Thậm chí toà án còn tha bổng cho những kẻ da trắng phạm tội giết người da đen.

- Ngày  12: Bài viết Yêng hùng rơm, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 649. Trong bài, Người châm biếm thái độ yêng hùng rơm của một sĩ quan Pháp. Sau khi tốt nghiệp khoá học mang tên Điện Biên Phủ của Trường Võ bị Xanh Xia (Saint-Cyr), viên sĩ quan này đã viết bài xã luận đăng trên tờ nội san của trường thề sẽ "noi gương chiến đấu hy sinh" và "nguyện sẽ trả thù" cho các sĩ quan, binh sĩ Pháp đã bỏ mạng tại Điện Biên Phủ.

- Ngày 15: Bài viết Phải luôn cảnh giác, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 652. Trong bài, Người cho biết thực dân Pháp khi rút khỏi miền Bắc đã gài gián điệp trà trộn trong một số cơ quan, đoàn thể để tiến hành những hoạt động phá hoại. Vì vậy, các ngành, các cấp và toàn thể đồng bào phải nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng trước những âm mưu và thủ đoạn phá hoại của địch.

- Ngày 16: Bài viết Một quang cảnh mới, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 653. Người biểu dương những thành tựu của nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc đã lao động quên mình để xây dựng lại quê hương từ sau ngày giải phóng; nhiều thanh niên, phụ nữ hăng hái tham gia các công tác xã hội; tổ chức đảng và các đoàn thể quần chúng được củng cố.

- Ngày 17: đến thăm và nói chuyện với Hội nghị tổng kết công tác cải cách ruộng đất của Đoàn Bắc-Bắc (Bắc Ninh - Bắc Giang) tổ chức tại xã Đình Bảng thuộc huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Sau khi biểu dương những cố gắng của cán bộ, nhân dân địa phương trong cải cách ruộng đất, Người chỉ rõ những khuyết điểm cần kiên quyết khắc phục như chưa phân biệt thật rõ ai là địch, ai là ta, chưa đi đúng đường lối công tác quần chúng của Đảng. Người phê bình nghiêm khắc biện pháp nhục hình: "Dùng nhục hình là dã man. Chỉ có bọn đế quốc và phong kiến mới dùng.... Đánh người ta đau quá thì không có người ta cũng phải nhận là có. Như thế là cán bộ đã tự mình lừa mình. Từ nay các cô các chú phải kiên quyết sửa chữa khuyết điểm này".

- Ngày 19: Lời kêu gọi đồng bào nông dân thi đua sản xuất và tiết kiệm năm 1956 của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dân, số 656. Người tóm tắt những thành tựu chủ yếu trong phong trào thi đua sản xuất, tiết kiệm năm 1955. Người khẳng định sản xuất nông nghiệp là nhiệm vụ chủ yếu trong kế hoạch khôi phục kinh tế năm 1956; giải quyết vấn đề lương thực là yêu cầu của sản xuất nông nghiệp năm 1956. Người kêu gọi nông dân ra sức thi đua sản xuất, tiết kiệm; chú trọng trồng thêm lúa, hoa màu, cây công nghiệp, phát triển chăn nuôi, đánh cá, khai thác gỗ, trồng cây gây rừng và phòng chống thiên tai. Công tác lãnh đạo sản xuất phải là công việc trọng tâm của các ngành, các cấp.

Cùng ngày, bài viết Mỹ - Diệm hất cẳng Pháp, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 656. Trong bài, Người trích dẫn một số nguồn tin của báo chí Pháp ca thán việc Mỹ - Diệm hất cẳng Pháp ra khỏi miền Nam Việt Nam. Về chính trị, báo chí của Diệm không ngừng chửi Pháp một cách thô lỗ, quân đội Diệm thường gây sự với quân đội Pháp; Diệm không muốn thừa nhận viên Cao uỷ Pháp. Về kinh tế, Diệm hạn chế nhập hàng của Pháp làm cho hàng hoá Tây Đức, Nhật, Mỹ hất cẳng hàng hoá Pháp, nhiều xí nghiệp Pháp ở miền Nam phải bán đổ bán tháo để cuốn gói chuồn... Mặc dù vậy, Pháp vẫn cúi đầu đi theo Mỹ, ủng hộ âm mưu của Mỹ đưa chính quyền Ngô Đình Diệm vào Liên hợp quốc.

- Ngày 20: Bài viết Nhiệm vụ của thanh niên ta, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 657. Người biểu dương những thành tích của thanh niên đã đạt được trong sản xuất, học tập và huấn luyện chiến đấu; nhắc nhở thanh niên phải cố gắng nhiều hơn nữa để làm tròn trách nhiệm nặng nề và vinh dự của mình. Người kết luận:

"Thanh niên sẽ làm chủ nước nhà,

Phải học tập mãi, tiến bộ mãi, mới thật là thanh niên".

- Ngày 21: bài viết Chúc mừng hai ngày kỷ niệm vẻ vang, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 658. Bài viết nhân kỷ niệm ngày toàn quốc kháng chiến (19-12-1946) và ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944), Người biểu dương gương chiến đấu, hy sinh của đồng bào và chiến sĩ cả nước vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Kêu gọi đồng bào và chiến sĩ phải phát huy truyền thống yêu nước trong công cuộc xây dựng đất nước, bảo vệ Tổ quốc, thực hiện thống nhất, độc lập, hoà bình, dân chủ trong cả nước.

- Trước ngày 22: trả lời phỏng vấn của phóng viên tuần báo Thời đại mới (ấn Độ). Người đánh giá cao phong trào đấu tranh bảo vệ hoà bình ở châu á, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước á - Phi; tố cáo chủ nghĩa đế quốc âm mưu lập các khối quân sự để chạy đua vũ trang; bày tỏ quyết tâm của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh thực hiện thống nhất, độc lập, dân chủ trong cả nước.

- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi do Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - tổ chức nhân kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Ngày 23: Bài viết Một vinh dự mới cho nhân dân ta, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 660. Bài báo cho biết, Uỷ ban giải thưởng hoà bình quốc tế Xtalin đã quyết định tặng giải thưởng năm 1955 cho sáu người có công lao trong cuộc đấu tranh vì hoà bình, trong đó có đồng chí Tôn Đức Thắng. Người ca ngợi cuộc đời chiến đấu quên mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng con người của nhà cách mạng lão thành Tôn Đức Thắng.

- Ngày 24: Thư gửi đồng bào Công giáo nhân dịp lễ Nôen, đăng báo Nhân dân, số 661. Trong thư, Người chia sẻ niềm vui với đồng bào Công giáo được sống trong cảnh thanh bình, lên án các thế lực phản động đã lừa gạt, cưỡng bức đồng bào di cư vào miền Nam và nhắc nhở bà con phải đoàn kết chặt chẽ để xây dựng quê hương.

- Trước ngày 26: Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời nhà báo Lơroi Hanxen, chủ bút Hãng tin U.P (Mỹ) ở khu vực châu á.

Trả lời câu hỏi: Trong năm sắp tới, triết lý nào sẽ hướng dẫn Ngài trong những cố gắng mang lại cho những nước châu á nền hoà bình và thịnh vượng mà mọi người mong muốn?

Người nói: Trong chính sách đối ngoại, triết lý hướng dẫn chúng tôi là sự thực hiện năm nguyên tắc chung sống hoà bình; về chính sách nội trị, triết lý hướng dẫn chúng tôi là sự thực hiện nghiêm chỉnh Hiệp định Giơnevơ để thực hiện sự thống nhất đất nước chúng tôi.

- Ngày 27: Bài Tổng tuyển cử Pháp và Điện Biên Phủ, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 664. Người viết: Chính sách của Pháp ở Việt Nam đã làm cho giới tư bản Pháp mâu thuẫn và công kích lẫn nhau. Trước cuộc tổng tuyển cử ngày 2-1-1956, các đảng phái, phe nhóm chính trị đổ lỗi cho nhau về nguyên nhân thất bại của Pháp ở Điện Biên Phủ và về việc Pháp đang bị gạt khỏi Đông Dương.

- Ngày 28: Bài viết Lại "đời sống kiểu Mỹ", bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 664. Người lên án Chính phủ Mỹ không tán thành chủ trương cấm sử dụng bom nguyên tử, tiếp tục chạy đua vũ trang, xây dựng nhiều căn cứ quân sự ở nước ngoài, truyền bá cái gọi là "đời sống kiểu Mỹ" khắp thế giới. Đồng thời, nêu lên sự thối nát của đời sống Mỹ là "giết người không bị tội, hãm hiếp cả con trai, tham ô và hối lộ, kiểu Mỹ "đẹp" vậy thay".

- Ngày 29: Bài viết Đức Giáo hoàng kêu gọi cấm bom nguyên tử, bút danh C.B., đăng báo Nhân dân, số 666. Bài báo cho biết, từ sự kiện Giáo hoàng ra tuyên bố kêu gọi không sản xuất và sử dụng bom nguyên tử ngày 24-12-1955, Người lên án Mỹ vẫn âm mưu sử dụng bom nguyên tử, chạy đua vũ trang; ca ngợi Liên Xô luôn chủ trương sử dụng kỹ thuật nguyên tử vì mục đích hoà bình. Đồng thời, Người cũng vạch rõ đế quốc Mỹ và bè lũ tuyên truyền bom nguyên tử để lừa bịp và cưỡng ép đồng bào Công giáo di cư vào Nam. Do đó, "bọn chúng chẳng những có tội với nhân dân, có tội với Tổ quốc, mà cũng có tội với Giáo hoàng. Chúng là đồ đệ của quỷ Satăng và tay sai của đế quốc Mỹ".

* Tháng 12- 1956

- Ngày 8: thăm lớp nghiên cứu chính trị khoá II của trí thức tại Trường Đại học Nhân dân Việt Nam. Nói chuyện với lớp, Người mở đầu bằng một câu trong sách Tam tự kinh: "Nhân chi sơ, tính bản thiện". Người giải thích:

Nhân nghĩa là nhân dân. Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân.

Thiện là tốt đẹp, vẻ vang. Trong xã hội không có gì tốt đẹp, vẻ vang bằng phục vụ cho lợi ích của nhân dân.

Người cho rằng: Trong xã hội, trong cả thế giới, trong một nước, và trong bản thân mỗi con người đều có Thiện và ác.

"Thiện và ác là hai cái mâu thuẫn, luôn luôn đấu tranh gay gắt với nhau. Cuộc đấu tranh ấy phải trường kỳ và gian khổ, nhưng cuối cùng thì ác nhất định bại, Thiện nhất định thắng".

Nói về Đảng, Người cho rằng: "Đảng cũng ở trong xã hội. Đảng là do nhiều người cách mạng họp lại, cho nên dù với sự rèn luyện theo chủ nghĩa Mác - Lênin, Đảng có nhiều ưu điểm, những cũng không tránh khỏi khuyết điểm. Khi có khuyết điểm, Đảng hoan nghênh phê bình, thật thà tự phê bình và kiên quyết sửa chữa. Vì vậy, Đảng ngày càng tiến bộ, càng mạnh mẽ".

Về chuyên chính dân chủ nhân dân, Người phân tích: "Chế độ nào cũng có chuyên chính. Vấn đề là ai chuyên chính với ai?... Dưới chế độ dân chủ nhân dân, chuyên chính là đại đa số nhân dân chuyên chính với thiểu số phản động chống lại lợi ích của nhân dân, chống lại chế độ dân chủ của nhân dân. Như cái hòm đựng của cải thì phải có cái khoá. Nhà thì phải có cửa. Khoá và cửa cốt đề phòng kẻ gian ăn trộm. Dân chủ là của quý báu nhất của nhân dân, chuyên chính là cái khoá, cái cửa để đề phòng kẻ phá hoại, nếu hòm không có khoá, nhà không có cửa thì sẽ mất cắp hết. Cho nên có cửa phải có khoá, có nhà phải có cửa. Thế thì dân chủ cũng cần phải có chuyên chính để giữ gìn lấy dân chủ".

- Ngày 21: gửi thư cho đồng bào một số địa phương đã thanh toán xong nạn mù chữ, Người biểu dương thành tích của đồng bào các xã Vĩnh Khang, Tam Cường, Liên Sơn, Diên Liên, thị xã Phát Diệm (Ninh Bình) đã thanh toán nạn mù chữ và coi đó là thắng lợi bước đầu trên mặt trận văn hoá.

Cuối thư, Người vạch rõ: "Thanh toán nạn mù chữ là bước đầu nâng cao trình độ văn hoá. Trình độ văn hoá của nhân dân nâng cao sẽ giúp chúng ta đẩy mạnh công cuộc khôi phục kinh tế, phát triển dân chủ. Nâng cao trình độ văn hoá của nhân dân cũng là một việc cần thiết để xây dựng nước ta trở thành một nước hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh".

Cùng ngày, họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về cải cách ruộng đất. Người nói: "Mỗi đồng chí theo dõi một khu có quyền giải quyết những việc nhỏ".

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp đại biểu nông dân 46 xã ngoại thành Hà Nội, nơi đang tiến hành công tác sửa chữa những sai lầm, thiếu sót trong quá trình thực hiện cải cách ruộng đất.

- Trước ngày 22: Nói chuyện với hội nghị đại biểu công nhân và cán bộ miền Nam làm việc ở các công trường, nông trường và lâm trường, Người khen ngợi những thành tích xây dựng miền Bắc trong 2 năm qua của công nhân, cán bộ miền Nam, nói lên sự cảm thông sâu sắc của Người, của Đảng và Chính phủ đối với những khó khăn trong công tác của anh chị em; căn dặn anh chị em phải khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, không suy tính cá nhân, vì Đảng, vì nhân dân phục vụ, kiên trì đấu tranh cho sự nghiệp thống nhất nước nhà.

Đối với các cán bộ lãnh đạo, Người yêu cầu: Phải chăm sóc đời sống công nhân đi đôi với việc đẩy mạnh công tác chuyên môn; phải mở rộng dân chủ, mọi việc cần phải đem ra bàn bạc với công nhân; cần đề cao tinh thần phê bình và tự phê bình, nhất là phê bình từ dưới lên.

- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

Người biểu dương những thành tích của quân đội ta trong Cách mạng Tháng Tám, trong kháng chiến chống thực dân Pháp và trong công cuộc khôi phục kinh tế. Người nêu rõ nhiệm vụ của quân đội là phát huy truyền thống cách mạng anh dũng và vẻ vang, nâng cao chí khí phấn đấu, giữ vững kỷ luật, đoàn kết trên dưới, đoàn kết quân dân, ra sức làm tròn nhiệm vụ do Đảng và Chính phủ giao phó. Quân nhân phục viên, thương binh cần ra sức khắc phục khó khăn, phát huy tính tích cực của mình trong sản xuất và trong mọi mặt công tác.

Tối, tại cơ quan Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi do Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tổ chức nhân kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Trước ngày 23: Tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp đại biểu các gia đình có công với cách mạng, đại biểu nông dân và cán bộ các xã ngoại thành Hà Nội đến thăm Người nhân dịp cuối năm 1956.

Sau khi nghe báo cáo kết quả bước đầu của công tác sửa sai, Người thay mặt Đảng và Chính phủ hỏi thăm sức khoẻ các đại biểu và nhờ chuyển lời hỏi thăm của Người tới toàn thể đồng bào ở địa phương, cảm ơn các gia đình đã giúp đỡ cách mạng, đưa kháng chiến tới thắng lợi. Người nói: Cải cách ruộng đất sở dĩ có kết quả là nhờ truyền thống đoàn kết của nhân dân ta từ trước đến nay. Vì vậy, mong đồng bào các xã ngoại thành cố gắng thi đua sản xuất, tiến hành sửa sai tốt, chống hạn tốt và có nhiều tổ đổi công tốt.

- Ngày 24: dự họp Hội nghị Bộ Chính trị nhận định tình hình sửa sai bước một. Sau khi nghe báo cáo, Người nhận xét: "Báo cáo này cần sửa lại trước khi đưa ra anh em. Và cần xem lại tại sao lúc cải cách thì rầm rộ mà khi sửa sai thì im lặng". Kết thúc cuộc họp, Người vạch rõ: "Cán bộ cần huấn luyện kỹ, kiểm tra uốn nắn kịp thời trước khi đi sửa sai. Bước hai của sửa sai rất gay vì diện rộng và phức tạp, phải tăng cường lãnh đạo của Trung ương. Nếu lãnh đạo của Trung ương cứ như hiện nay thì sẽ không đảm bảo. Cần thêm cán bộ đi sửa sai. Huấn luyện trước khi đi".

- Ngày 25: gửi thư tới các hàng giáo sĩ và đồng bào Công giáo trong cả nước nhân dịp lễ Nôen năm 1956. Sau khi biểu dương thành tích của nhân dân ta trong công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế - văn hoá ở miền Bắc, Người kêu gọi: "Các hàng giáo sĩ và đồng bào, đã đoàn kết nay càng đoàn kết hơn, đoàn kết giữa nhân dân và cán bộ, giữa đồng bào giáo và đồng bào lương... như lời cầu nguyện của Chúa Kirixitô: "Nguyện cho hết thảy đồng bào hoàn toàn hợp nhất với nhau". Người khen ngợi các hàng giáo sĩ và đồng bào đã thân ái giúp cán bộ sửa chữa sai lầm, thực hiện đúng chính sách tôn trọng tự do tín ngưỡng của Chính phủ.

- Ngày 26: tiếp hơn 300 đại biểu đồng bào Thủ đô, đại biểu phụ nữ, công nhân, nông dân, trí thức, tiểu thương, học sinh, Phật giáo, Công giáo, các cơ quan phụ nữ miền Nam tập kết ở Hà Nội và các gia đình có công với cách mạng đến thăm Người nhân dịp cuối năm. Người hỏi thăm sức khoẻ của các đại biểu, khen ngợi những thành tích của phụ nữ Thủ đô trong kháng chiến và trong 2 năm kiến thiết hòa bình và căn dặn nhiệm vụ của phụ nữ trong giai đoạn mới.

- Ngày 29: Phát biểu tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ sáu Quốc hội khoá I, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi lời chào đồng bào miền Nam và khẳng định dù hoàn cảnh còn rất khó khăn, đồng bào vẫn hướng về Quốc hội, về Trung ương Đảng và Chính phủ; đồng bào vẫn một lòng một dạ cùng đồng bào miền Bắc ra sức đấu tranh để thực hiện hòa bình, thống nhất nước nhà.

Chủ tịch Hồ Chí Minh điểm lại những cống hiến to lớn của Quốc hội từ khi mới được bầu năm 1946 và trong suốt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Sau khi đánh giá tình hình quốc tế và trong nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Quốc hội ta là Quốc hội của toàn dân, ... tiêu biểu cho tinh thần đoàn kết của toàn dân, cho chí khí quật cường của dân tộc; cho quyết tâm độc lập, thống nhất của toàn thể đồng bào ta từ Bắc đến Nam"; "Khoá Quốc hội này là khoá Quốc hội phát triển dân chủ của Nhà nước", là "khoá Quốc hội đoàn kết". Người khẳng định: "Tất cả chúng ta đều phải tăng cường đoàn kết. Đoàn kết để xây dựng miền Bắc vững mạnh, đoàn kết để đấu tranh thống nhất nước nhà. Quốc hội đoàn kết nhất trí, toàn dân đoàn kết nhất trí, thì khó khăn nào chúng ta cũng khắc phục được và thắng lợi nhất định về tay ta".

Cùng ngày, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp gần 400 đại biểu đồng bào miền Nam tập kết bao gồm đại biểu các dân tộc, các tôn giáo, nhân sĩ, trí thức và cán bộ công nhân viên đến thăm Người nhân dịp cuối năm.

Người khen ngợi đồng bào miền Nam tập kết đã tích cực tham gia củng cố miền Bắc, làm nền tảng cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Người căn dặn: Mọi người phải ra sức đoàn kết, phát huy truyền thống anh dũng của đồng bào miền Nam.

- Ngày 30: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp hơn 300 đại biểu nam nữ thanh niên các tôn giáo, các tầng lớp công nhân, nông dân, học sinh, sinh viên, trí thức, bộ đội, Hoa kiều và đại biểu thanh niên các cơ quan Trung ương và Hà Nội, đến thăm Người nhân dịp cuối năm.

Người khen ngợi những thành tích và cố gắng của thanh niên trong kháng chiến và 2 năm hoà bình; khuyên thanh niên cố gắng công tác sản xuất, học tập, đoàn kết chặt chẽ và có ý thức kỷ luật; nói chuyện với anh chị em về tình hình thế giới và trong nước. Thay mặt Đảng và Chính phủ, Người chúc anh chị em thanh niên năm mới vui vẻ, mạnh khoẻ, cố gắng mới và tiến bộ mới.

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn tiếp công tác sửa sai. Sau khi nghe các báo cáo, Người nhận xét:

1. Cần nhấn mạnh rằng sửa sai phải dựa vào dân;

2. Vấn đề sản xuất phải nêu bật để được chú trọng;

3. Nên ra một tờ báo phổ biến kinh nghiệm sửa sai.

- Trước ngày 31: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hội nghị đại biểu các tập đoàn sản xuất của anh chị em miền Nam tập kết.

- Ngày 31: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp và nói chuyện với đại biểu các khu, thành, tỉnh toàn miền Bắc dự Hội nghị Sửa chữa những sai lầm, thiếu sót trong quá trình tiến hành cải cách ruộng đất.

* Tháng 12- 1957

- Ngày 2: Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm thôn Thạch Bích (Thanh Oai, Hà Tây). Người nói chuyện với đồng bào tại sân nhà thờ Thạch Bích, kêu gọi đồng bào đoàn kết, tích cực sản xuất, xây dựng hợp tác xã nông nghiệp.

- Ngày 3: chủ tọa phiên họp cuối năm của Hội đồng Chính phủ để bàn về việc tổng kết kế hoạch 3 năm khôi phục kinh tế; xây dựng kế hoạch năm 1958 và kế hoạch 3 năm (1958-1960) cải tạo và phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội. Đánh giá kết quả đạt được trong 3 năm khôi phục kinh tế, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định: "Mặc dù kinh tế nước ta lạc hậu, lại bị chiến tranh kéo dài tàn phá nặng nề, mặc dù công tác xây dựng kinh tế, phát triển văn hoá đối với chúng ta còn mới mẻ, gặp nhiều khó khăn và không tránh khỏi những khuyết điểm, nhưng việc hoàn thành khôi phục kinh tế là một thắng lợi to lớn của nhân dân ta".

- Ngày 7: Bài viết Ai mạnh hơn, bút danh Trần Lực, đăng báo Nhân dân, số 1368, Người chỉ rõ sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc cùng những thành tựu về mọi mặt mà Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa đã đạt được. Người viết: “chủ nghĩa đế quốc là như con “ác vàng” đã ngả về tây. Chủ nghĩa xã hội là như mặt trời mới mọc”.

- Ngày 24: dẫn đầu Đoàn đại biểu Chính phủ ta đi Liên Xô dự lễ kỷ niệm 40 năm Cách mạng Tháng Mười Nga về đến Hà Nội. Nói chuyện với những người ra đón tại sân bay Gia Lâm, Người thông báo kết quả tốt đẹp của lễ kỷ niệm 40 năm Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga và hai cuộc hội nghị các đảng cộng sản và công nhân quốc tế. Người nói: “Hai cuộc hội nghị đó đã có hai bản tuyên bố và tuyên ngôn có ý nghĩa lịch sử vạch cho ta thấy:

+ Sự đoàn kết của giai cấp công nhân;

+ Lực lượng hòa bình rất to lớn.

Sau đó, các lãnh tụ Liên Xô, các nước xã hội chủ nghĩa có mời tôi ở lại nghỉ ở các nước đó, nhưng vì Liên Xô và Đông Âu khí hậu đang lạnh nên tôi nghỉ ở Trung Quốc. Hiện giờ tôi rất mạnh khỏe”.

- Ngày 25: hai bài viết đăng báo Nhân dân, số 1386.

Trong bài Không thể phớt mãi được! bút danh T.L., Người lên án nhà cầm quyền miền Nam Việt Nam ngoan cố phá hoại Hiệp định Giơnevơ 1954 về Đông Dương, ngăn cản việc trao đổi thư từ, điện tín của đồng bào hai miền Nam - Bắc, từ chối đề nghị của Hội Chữ thập đỏ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa về việc giúp đỡ đồng bào miền Nam bị bão lụt. Người khẳng định đó là hành động vô nhân đạo sẽ bị dư luận trong và ngoài nước lên án.

Trong bài Tin tức Trung Quốc, bút danh Trần Lực, Người giới thiệu những thành tựu xây dựng và phát triển kinh tế ở Trung Quốc, phương hướng và mục tiêu phấn đấu của Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc từ năm 1956 đến năm 1967.

- Ngày 28: tiếp và nói chuyện thân mật với cán bộ các cơ quan trung ương đóng ở Hà Nội và cán bộ các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội đến chào Người nhân dịp năm mới sắp đến. Người chúc cán bộ các cơ quan năm mới mạnh khỏe, đoàn kết, tiến bộ và hăng hái lao động. Người nhờ anh chị em có mặt chuyển lời thăm hỏi và chúc Tết của Trung ương Đảng, Chính phủ và của Người đến gia đình và anh chị em cán bộ không có mặt trong buổi gặp gỡ.

- Ngày 31: chủ tọa phiên họp cuối năm của Hội đồng Chính phủ để bàn về việc: Tổng kết kế hoạch 3 năm khôi phục kinh tế; xây dựng kế hoạch năm 1958 và kế hoạch 5 năm (1958-1960); điều chỉnh tổng dự toán ngân sách nhà nước năm 1957 và dự án tổng dự toán ngân sách năm 1958; vấn đề ngân sách cấp xã; tình hình sản xuất nông nghiệp và công tác chống hạn.

Về vấn đề thu chi và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, Người nói: “Thu hụt thì Bộ Tài chính, các bộ, sở chủ quản phải có trách nhiệm, không phải xóa cho hết chuyện. Phải nói rõ bộ nào không làm hết trách nhiệm của mình để rút kinh nghiệm. Không xí xóa, bộ nào không làm hết trách nhiệm phải xem lại, phải nêu bật trách nhiệm của ai”.

Về vấn đề ngân sách cấp xã, Người nói: “Xã ở các nước có hợp tác xã, có ngân sách làm các công việc lợi ích chung. Xã ở ta chưa có hợp tác xã, nếu tập trung tài chính vào trung ương thì địa phương thiếu phương tiện hoạt động, sẽ ít phát huy sáng kiến. Có quyền phải có tiền”.

Khi bàn về công tác chống hạn, Người yêu cầu: phải động viên từ trên xuống dưới. Ngoài những vị trong Chính phủ cần làm việc lập kế hoạch, những người khác, từ Chủ tịch trở xuống có thể xuống xã. Bây giờ ta phải quyết tâm chống hạn, phải tăng cường tổ chức lãnh đạo chống hạn.

Phát biểu kết thúc cuộc họp, Người phê phán một số khuyết điểm của các bộ, ngành, như: “Bộ Giáo dục đặt chương trình học ở các trường nặng quá. Bộ Ngoại thương thì mua hàng tốt, bán hàng xấu, rất kém tinh thần quốc tế. Mậu dịch phạm nhiều lãng phí, để cháy ba kho thóc. Bộ Văn hóa để báo chí, tập san xuất bản lung tung; tuyên truyền thì đưa cái gì cũng tươi đẹp cả, đưa ra những tin không chính xác. Phải nói cho chính xác để giáo dục, khuyến khích, không để dân chủ quan”.

Về công tác trước mắt, Người nói: “Cần chú ý mấy việc sau đây: chống hạn, chống rét. Tết năm ngoái có nhiều lệch lạc, đồng bào nông thôn bỏ sản xuất để hội hè, giết trâu bò, ăn uống, cờ bạc. Tết năm nay sắp đến, Bộ Văn hóa phải chú ý ngăn ngừa trước”. Người nhấn mạnh: “Sang năm mới, ta chuyển vào kế hoạch để tiến dần lên chủ nghĩa xã hội. Hội đồng Chính phủ đòi hỏi các bộ, các ngành phải có kế hoạch sửa chữa các khuyết điểm để thực hiện kế hoạch được tốt”.

* Tháng 12- 1958

- Ngày 1: lúc 18 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ ký Tuyên bố chung giữa Thủ tướng Phạm Văn Đồng, thay mặt Đoàn đại biểu Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Thủ tướng Kim Nhật Thành, thay mặt Đoàn đại biểu Chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Triều Tiên.

- Ngày 3: Bài viết ý nghĩa của cuộc Tổng tuyển cử ở Pháp, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 1725. Phân tích những số liệu cụ thể qua vòng bầu cử Quốc hội lần thứ hai ở Pháp và thái độ của cử tri Pháp, tác giả vạch rõ những chỗ lắt léo gian dối trong luật tuyển cử Đờ Gôn và khẳng định: “Nhân dân Pháp với truyền thống cách mạng chắc chắn không để phe phản động thống trị họ lâu ngày, họ sẽ đấu tranh, sẽ thắng lợi”.

- Ngày 6: đến thăm và nói chuyện với Hội nghị cán bộ cao cấp nghiên cứu Nghị quyết Hội nghị lần thứ 14 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II). Người nhấn mạnh: “Hiện nay, nhiệm vụ trước mắt của toàn Đảng, toàn dân ta là đẩy mạnh công cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa. Muốn thực hiện được nhiệm vụ đó, trước hết là phải tiến hành cách mạng tư tưởng... Phải làm cho tư tưởng chính trị của nhân dân ta chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa, có như thế chúng ta mới phát huy được hết thuận lợi, khắc phục được mọi khó khăn, hoàn thành tốt kế hoạch Nhà nước ba năm và chuẩn bị tốt cho kế hoạch dài hạn về sau”.

Người căn dặn cụ thể các cán bộ phụ trách công tác nông thôn và công nghiệp một số điều cần nhớ và cần thực hiện để giành vụ đông - xuân thắng lợi, để làm tốt công tác cải tiến quản lý xí nghiệp.

- Ngày  9: 14 giờ 30, dự lễ khai mạc kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa I. Người thay mặt Đảng và Chính phủ chào mừng các đại biểu Quốc hội và thay mặt Ban sửa đổi Hiến pháp đọc báo cáo về công việc và kết quả cụ thể của Ban từ sau kỳ họp thứ 8 của Quốc hội và dự kiến kế hoạch công tác sắp tới. Người hứa trước Quốc hội “sẽ cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Quốc hội đã giao phó cho: dự thảo một bản Hiến pháp xứng đáng với sự tiến bộ của nhân dân ta, của Tổ quốc ta”.

- Ngày 11: dự họp Bộ Chính trị nghe báo cáo về công tác thủy lợi và ý kiến của đoàn chuyên gia Trung Quốc. Sau khi nghe báo cáo, Người đề nghị nên nhờ chuyên gia Trung Quốc giúp đỡ kinh nghiệm, việc trị thủy sông Hồng nên phối hợp với bạn (Trung Quốc); cần có kế hoạch chống úng cho vùng Hà Nam, Nam Định.

- Ngày 13 : Tối, tại Phủ Chủ tịch, Người tiếp các đại biểu Quốc hội về dự kỳ họp thứ 9. Người đề nghị các đại biểu khi trở về địa phương cần nhanh chóng truyền đạt những nghị quyết của Quốc hội, không khí phấn khởi khẩn trương của kỳ họp để động viên toàn dân hăng hái thực hiện thắng lợi Kế hoạch Nhà nước ba năm và nhờ các đại biểu chuyển lời thăm hỏi và khen ngợi của Người tới đồng bào, cán bộ và chiến sĩ “Nếu toàn dân cố gắng, toàn Đảng cố gắng, Chính phủ cố gắng, ta sẽ có dịp ăn mừng những thắng lợi to lớn hơn nữa”.

- Ngày 15: về thăm Công trường thủy lợi Thụy Phương ở ngoại thành Hà Nội. Người đi xem cống Liên Mạc và đến tận nơi thăm anh em bộ đội, dân công đang đào kênh dẫn nước vào sông Nhuệ. Người căn dặn mọi người phải thi đua với nhau, giúp nhau hoàn thành nhiệm vụ.

Rời công trường, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Trung đoàn 254 bảo vệ Thủ đô và dân quân thôn Hoàng (xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm, Hà Nội) đang đắp mương trung thủy nông ở xứ Cầu Điều. Người yêu cầu các lực lượng vũ trang cần luyện tập quân sự cho tốt để sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, nhưng cũng cần phải tham gia lao động giúp đỡ nhân dân làm thủy lợi để phát triển sản xuất thì nhân dân và bộ đội đều được ấm no.

Cùng ngày, Người đến thăm Hội nghị học tập kinh nghiệm khai khẩn nông nghiệp Trung Quốc do Tổng cục Hậu cần tổ chức. Người căn dặn các đại biểu cần ra sức học tập và áp dụng một cách sáng tạo những kinh nghiệm sản xuất của Trung Quốc phù hợp với hoàn cảnh nước ta. Người giao nhiệm vụ cho các nông trường quân đội, nông trường quốc doanh phải đi đầu trong sản xuất nông nghiệp và hứa sẽ tặng chiếc máy cày của hợp tác xã Xalibi (Tiệp Khắc) biếu Người.

- Ngày  19: đến thăm và nói chuyện với Hội nghị sơ kết phong trào thi đua của các cơ sở thuộc Tổng cục Hậu cần. Người khen ngợi cán bộ, chiến sĩ và công nhân các cơ sở hậu cần trong phong trào thi đua “Tiến nhanh vượt mức kế hoạch, vươn lên hàng đầu” đã phát huy truyền thống của quân đội, khắc phục khó khăn, phát huy sáng kiến, hoàn thành nhiệm vụ và biết áp dụng sáng tạo những kinh nghiệm quý báu của các nước anh em. Người căn dặn mọi người không được tự mãn, phải tiếp tục cố gắng tổ chức thi đua tốt hơn, xây dựng quân đội ta trở nên hùng mạnh về mọi mặt, xứng đáng là vai trò tiên phong trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng với các đại biểu Quốc hội Hà Nội đến báo cáo kết quả kỳ họp thứ 9 của Quốc hội với Hội nghị đại biểu nhân dân Thủ đô. Người kêu gọi nhân dân Thủ đô đoàn kết nhất trí, ra sức thi đua sản xuất và tích kiệm, làm đầu tàu lôi kéo toàn dân xây dựng miền Bắc vững mạnh.

Cùng ngày, Người viết thư cảm ơn các cụ “phụ lão diệt dốt” xã Nam Liên (Nam Đàn, Nghệ An) đã gửi thư cho Người báo tin toàn xã đã thanh toán xong nạn mù chữ. Người mong các cụ “tiếp tục đôn đốc và giúp đỡ đồng bào trong xã cố gắng học thêm để nâng cao trình độ, đẩy mạnh phong trào tổ đổi công và hợp tác xã một cách khẩn trương và chắc chắn, thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm, đoàn kết chặt chẽ xây dựng và phát triển thuần phong mỹ tục”.

- Ngày 22: Sáng, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ phong quân hàm (đợt 2) cho cán bộ cao cấp trong quân đội.

Phát biểu tại buổi lễ, Người khẳng định những đóng góp của các vị trong sự nghiệp cách mạng, trong công cuộc xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc và căn dặn: “Dù ở cương vị nào, các đồng chí đều phải luôn luôn gương mẫu, luôn luôn xứng đáng là người đày tớ trung thành tận tụy của nhân dân”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cán bộ và chiến sĩ toàn quân nhân kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Bức thư có đoạn:

“Chúng ta phải ra sức xây dựng quân đội ta thành một quân đội nhân dân hùng mạnh, một quân đội cách mạng tiến lên chính quy và hiện đại, để gìn giữ hòa bình, bảo vệ Tổ quốc.

Toàn thể cán bộ và chiến sĩ ta phải giữ vững và phát huy truyền thống tốt đẹp của quân đội nhân dân, nâng cao chí khí chiến đấu và cảnh giác cách mạng, ra sức học tập quân sự và chính trị, tăng cường đoàn kết giữa cán bộ và chiến sĩ, giữa quân đội và nhân dân, tích cực tham gia lao động sản xuất, giúp đỡ nhân dân trong mọi công tác. Phải trau dồi đạo đức cách mạng, tiết kiệm, cần cù, “khiêm tốn giản dị”.

- Ngày 24: Chủ tịch Hồ Chí Minh lên thăm tỉnh Vĩnh Phúc.

Sau khi làm việc với Tỉnh ủy để nghe báo cáo tình hình mọi mặt trong tỉnh, Người đến thăm một đơn vị của quân khu Việt Bắc đóng ở Thành Trắng và thăm lớp bồi dưỡng chủ nhiệm, kế toán hợp tác xã nông nghiệp của tỉnh.

- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm Công trường thủy lợi Bắc - Hưng - Hải lần thứ ba. Người lên tận nơi đổ bê tông móng cống Xuân Quan thăm hỏi mọi người. Người khen anh em công nhân có nhiều tiến bộ và nhắc nhở cần cố gắng hơn nữa, phát huy nhiều sáng kiến, bảo đảm chất lượng công trình, đồng thời đẩy mạnh việc chống lãng phí, tham ô.

Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm và nói chuyện với cán bộ, công nhân Nhà máy cơ khí Hà Nội. Người giao trách nhiệm cho cán bộ và công nhân phải xây dựng nhà máy trở thành một nhà máy kiểu mẫu, mọi người phải cố gắng thực hiện những điều Người căn dặn để quyết tâm hoàn thành vượt mức Kế hoạch Nhà nước năm 1959, chuẩn bị cho kế hoạch dài hạn sau này.

- Ngày 26: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về công tác thủy lợi và kế hoạch thủy lợi ba năm tới. Người đề nghị Ban Bí thư xem xét lại một lần nữa Nghị quyết trước khi Bộ Chính trị thông qua và nhắc nhở “chú ý kiện toàn tổ chức để làm tốt, khỏi lãng phí”.

- Ngày 30: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về đường lối đấu tranh thống nhất nước nhà và một số vấn đề đối ngoại.

- Ngày 31: Gặp gỡ các thầy giáo và học sinh Trường phổ thông cấp III Chu Văn An nhân buổi hội trường, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Nhà trường xã hội chủ nghĩa là nhà trường:

+ Học đi với lao động.

+ Lý luận đi với thực hành.

+ Cần cù đi với tiết kiệm”.

“Muốn xã hội chủ nghĩa, phải có: người xã hội chủ nghĩa. Muốn có người xã hội chủ nghĩa, phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa.

Tư tưởng xã hội chủ nghĩa trái hẳn với cá nhân chủ nghĩa. Cái gì không phải xã hội chủ nghĩa là cá nhân chủ nghĩa”.

Trong ngày, tại Phủ Chủ tịch, gặp mặt và nói chuyện với cán bộ các cơ quan trung ương và Hà Nội nhân dịp năm mới, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Năm 1959 là năm bản lề, nhiệm vụ cực kỳ quan trọng, công việc sẽ rất nhiều. Ta có nhiều thuận lợi song cũng không ít khó khăn. Chúng ta phải ra sức hoàn thành vượt mức Kế hoạch Nhà nước năm 1959 với chí khí quyết chiến quyết thắng”.

- Trong tháng 12: Tác phẩm Đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh Trần Lực, đăng trên Tạp chí Học tập, số 12 năm 1958.

Tác phẩm tập trung phân tích các vấn đề:

1. Vai trò của đạo đức cách mạng: “Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”.

2. Nội dung cơ bản và những chuẩn mực của đạo đức cách mạng: “Nói tóm tắt, thì đạo đức cách mạng là:

Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất.

Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối chính sách của Đảng.

Đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc.

Ra sức học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, luôn luôn dùng tự phê bình và phê bình để nâng cao tư tưởng và cải tiến công tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ”.

3. Đấu tranh loại trừ chủ nghĩa cá nhân, “kẻ địch hung ác của chủ nghĩa xã hội”.

Trong phần kết luận, tác giả nhấn mạnh: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

* Tháng 12- 1959

- Ngày 2:  Phát biểu với Hội nghị mở rộng của Tỉnh ủy Hà Đông (cũ), Người góp một số ý kiến về việc chống hạn, việc củng cố các hợp tác xã đã có, vấn đề cần kiệm xây dựng hợp tác xã, công tác phát triển Đảng, vấn đề đoàn kết trong cán bộ, v.v. của Hà Đông và nhắc nhở các cán bộ từ tỉnh đến huyện, xã “đều phải học tập chính trị, văn hóa, kỹ thuật để làm trọn nhiệm vụ ngày càng nhiều và càng mới”.

Cùng ngày, Người về thăm hợp tác xã nông nghiệp của đồng bào Thiên Chúa giáo thôn Thạch Bích, xã Bích Hòa, huyện Thanh Oai, Hà Đông (Hà Nội). Người thân mật nói chuyện với các xã viên về công việc sản xuất, căn dặn bà con đoàn kết thương yêu nhau, đoàn kết lương giáo, kính Chúa, yêu Tổ quốc.

Trước khi ra về, Người đến thăm trại chăn nuôi của Hợp tác xã và thăm một số gia đình xã viên.

- Ngày 4: Bài viết Phải ra sức chống hạn, ký bút danh Trần Lực, đăng báo Nhân dân, số 2088. Người phân tích nguyên nhân vụ mùa vừa qua giành được thắng lợi, mặc dù nhiều nơi bị thiên tai hạn hán và kết luận:

“Dù cho hạn hán khắp nơi,

Người mà quyết chí, thì trời phải thua

Không mưa mà vẫn được mùa”.

Dự báo tình trạng hạn hán có thể xảy ra, tác giả nhắc nhở bà con nông dân, cán bộ, bộ đội, thanh niên phải quyết tâm tìm mọi cách chống hạn, bảo đảm vụ chiêm thắng lợi, lấy thành tích chào mừng 30 năm thành lập Đảng.

- Ngày 6: Dưới đầu đề: Thư không dán. Kính gửi ông Ike Tổng thống Mỹ, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2090, Chủ tịch Hồ Chí Minh vạch trần những luận điệu lừa bịp dư luận về cái gọi là “Tự do, công lý và hòa bình” mà Tổng thống Mỹ thường rêu rao. Bằng những dẫn chứng cụ thể, bài báo tố cáo Mỹ một mặt luôn nói đến “hòa bình”, nhưng thực tế lại tăng cường chạy đua vũ trang và viện trợ vũ khí cho lực lượng của Ngô Đình Diệm ở miền Nam Việt Nam để chúng bắn giết những người vô tội.

- Ngày 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ tọa phiên họp của Hội đồng Chính phủ thảo luận về Luật Hôn nhân và Gia đình.

Bài viết Tiêu chuẩn của người đảng viên, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2093, đề cập đến vấn đề xây dựng Đảng và phẩm chất của đảng viên.

Về công tác xây dựng Đảng, Người nêu rõ: “Khi phát triển Đảng cần phải chọn lọc rất cẩn thận, phải xem trọng chất lượng quyết không nên làm một cách ồ ạt, không nên tham nhiều”.

Để làm tốt công tác phát triển đảng viên mới, Người nhấn mạnh cần phải dựa vào những tiêu chuẩn của Người đảng viên mà xét duyệt, lựa chọn, có được như thế mới xứng đáng là người đảng viên và kết luận: “Đảng viên tốt thì Đảng mới mạnh. Đảng mạnh thì mới làm trọn nhiệm vụ nặng nề nhưng rất vẻ vang là: Lãnh đạo nhân dân xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc làm nền tảng vững chắc để thực hiện thống nhất nước nhà, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”.

- Ngày 12: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Bảo tàng Quân đội nhân khai mạc trưng bày kỷ niệm 15 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

Sau khi xem các hiện vật nói lên quá trình ra đời, chiến đấu, trưởng thành của lực lượng vũ trang, Người căn dặn cán bộ, nhân viên Bảo tàng cần phát huy “cuốn sử sống” để tuyên truyền giữ vững truyền thống tốt đẹp của quân đội.

- Ngày 16: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Nhà máy văn phòng phẩm Hồng Hà (Hà Nội). Người căn dặn công nhân, cán bộ nhà máy phải triệt để thực hiện khẩu hiệu “Nhanh, nhiều, tốt, rẻ”.

- Ngày 17: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết Thư gửi cán bộ và giáo viên bổ túc văn hoá. Toàn văn bức thư như sau:

“Gửi các đồng chí cán bộ và giáo viên bổ túc văn hoá.

Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải tăng gia sản xuất.

Muốn tăng gia sản xuất tốt thì phải có kỹ thuật cải tiến. Muốn sử dụng tốt kỹ thuật thì phải có văn hoá.

Vì vậy công việc bổ túc văn hoá là cực kỳ cần thiết.

Công tác bổ túc văn hoá đối với người dạy và người học đều có khó khăn hoặc ít hoặc nhiều. Nhưng với quyết tâm và tinh thần xã hội chủ nghĩa thì khó khăn gì cũng khắc phục được và bổ túc văn hoá nhất định sẽ thành công.

Chúc các bạn cố gắng thi đua và thu được nhiều thắng lợi”.

Cùng ngày, bài viết của Người: Tiếp tục nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa cho xã viên, một công tác quan trọng để củng cố hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, ký bút danh L.T., đăng báo Nhân dân, số 2101. Bài gồm hai phần:

Phần I: nói về những đặc điểm cơ bản và vai trò của giai cấp nông dân Việt Nam trong cách mạng dân tộc dân chủ trước đây và cách mạng xã hội chủ nghĩa hiện nay.

Phần II: đề cập tới những nội dung cụ thể trong việc giác ngộ tư tưởng xã hội chủ nghĩa cho nông dân, một nhiệm vụ cần thiết hiện nay.

- Ngày 18: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự phiên khai mạc kỳ họp thứ 11( Họp từ ngày 18 đến ngày 31-12) của Quốc hội khóa I và tham gia Chủ tịch đoàn.

Thay mặt Trung ương Đảng, Chính phủ, Người đọc lời chào mừng. Tiếp đó, nhân danh Trưởng ban Sửa đổi Hiến pháp, Người trình bày về Dự thảo Hiến pháp sửa đổi, giới thiệu các điểm chính trong nội dung và những ý kiến đóng góp của nhân dân vào bản Dự thảo.

- Ngày 19: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về ngày kỷ niệm thành lập Đảng, Nghị quyết của Quốc hội về vấn đề Hiến pháp và kế hoạch học tập lý luận ở Trường Đảng.

Cùng ngày, bài viết Gió Đông thổi bạt gió Tây, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2103, Người trích dẫn những nhận xét của tờ Tin tức kinh tế châu Âu (tờ báo của Liên Hợp quốc) để nói về những tiến bộ vượt bậc trong sản xuất công nghiệp của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu năm 1959 so với tốc độ phát triển ỳ ạch của các nước tư bản Tây Âu. Bài báo kết luận bằng hai câu thơ:

Gió Đông thổi bạt gió Tây,

Bên kia sụt xuống, bên này tiến lên!

- Ngày 22: gửi thư cho toàn thể cán bộ và chiến sĩ nhân dịp kỷ niệm 15 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Người khen ngợi quân đội ta, trong 15 năm qua đã vượt mọi khó khăn, làm tròn nhiệm vụ và đã lập được nhiều thành tích vẻ vang và căn dặn tất cả cán bộ và chiến sĩ của các lực lượng vũ trang nhân dân:

“- Phải không ngừng nâng cao trình độ chính trị, kỹ thuật và văn hóa, ra sức công tác và lao động; tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội.

- Phải trau dồi đạo đức cách mạng, đoàn kết, khiêm tốn, hết lòng vì Đảng, vì dân.

- Phải nâng cao chí khí chiến đấu, luôn luôn sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ hòa bình”.

Cùng ngày, phát biểu tại buổi chiêu đãi kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, Người biểu dương “Quân đội chúng ta anh hùng trong kháng chiến mà cũng anh hùng trong hòa bình” và nêu rõ sở dĩ có những thắng lợi và những thành công đó là nhờ sự lãnh đạo và giáo dục của Đảng, nhờ sự thương yêu giúp đỡ của nhân dân.Vì vậy, cán bộ và chiến sĩ “không được tự mãn, không được tự kiêu. Trái lại, cần phải khiêm tốn, cần phải đoàn kết, cần phải ra sức thi đua học tập, học tập về chính trị, học tập văn hóa, học tập kỹ thuật”.

- Ngày 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự phiên họp toàn thể của Quốc hội nghe Chính phủ báo cáo về tình hình thực hiện nhiệm vụ năm 1959 và những chủ trương công tác lớn năm 1960.

Cùng ngày, trong bài Cảnh giác, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2107. Người nhắc nhở các tầng lớp nhân dân, các cơ quan đơn vị hãy đề cao cảnh giác trước những hành động khiêu khích, do thám của bọn phản động Ngô Đình Diệm và đế quốc Mỹ, cũng như bọn tay sai của chúng ở Lào.

- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị nghe báo cáo về Kế hoạch Nhà nước năm 1960.

Trong ngày, bài viết của Người: Người Mỹ cũng nói Diệm độc tài, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân dân, số 2109. Tác giả trích dẫn ý kiến của một số chính khách và học giả Mỹ nhận xét về chế độ Ngô Đình Diệm cũng độc tài chẳng khác gì những tên độc tài khác được Chính phủ Mỹ ủng hộ.

- Ngày  27 : Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Người cháu nuôi của Bác, ký bút danh K.V., đăng báo Nhân dân, số 2111, ghi lại những ngày tháng hoạt động của Người khi còn hoạt động ở Pắc Bó (Cao Bằng).

- Ngày 28: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục dự phiên họp toàn thể của Quốc hội. Sau khi nghe đại diện Thư ký đoàn đọc lá thư của một công nhân Sài Gòn gửi Quốc hội nhiệt liệt hoan nghênh bản Dự thảo Hiến pháp sửa đổi, Người nói: “có thể nói đồng bào miền Nam thông qua bản Hiến pháp mới của chúng ta”.

Phát biểu ý kiến về Dự thảo Luật Hôn nhân và Gia đình do Tiểu ban nghiên cứu trình bày, Người nói đại ý: Tôi tán thành nội dung bản Dự thảo Luật Hôn nhân và Gia đình. Nó có tính chất xã hội chủ nghĩa rõ rệt.

- Ngày 31: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự phiên họp bế mạc kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa I.

Sau khi Quốc hội nhất trí thông qua Hiến pháp mới của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Người nhân danh Trưởng ban sửa đổi Hiến pháp cám ơn và hoan nghênh các tầng lớp nhân dân miền Nam, miền Bắc, kiều bào ở nước ngoài và các đại biểu Quốc hội đã góp ý kiến xây dựng bản Hiến pháp, cám ơn Quốc hội đã thông qua Hiến pháp; nêu rõ ý nghĩa bản Hiến pháp đối với trong và ngoài nước, kêu gọi toàn dân thực hiện tốt Hiến pháp mới.

Sau lễ bế mạc, Người ra dự và nói chuyện với trên hai vạn đồng bào Thủ đô họp mít tinh tại Quảng trường Nhà hát Thành phố, hoan nghênh thành công của kỳ họp Quốc hội, hoan nghênh Hiến pháp mới.

Cũng trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng với một số cán bộ của thành phố Hà Nội đến thăm lớp vỡ lòng ở đình Thạch Khối (Hàng Than, Hà Nội).

- Trong tháng 12: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện tại Hội nghị tổng kết phong trào thi đua của Cục Không quân. Người căn dặn: “Bộ đội không quân phải phấn đấu hơn nữa để Hội nghị thi đua lần sau đạt nhiều thành tích hơn, có nhiều chiến sĩ thi đua hơn và báo cáo Bác biết để Bác đến dự”.

* Tháng 12- 1960

- Ngày 1 : Hồi  11 giờ, tại Mátxcơva, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục họp Hội nghị 81 Đảng Cộng sản và Công nhân thế giới thông qua bản Tuyên bố chung của Hội nghị. Thay mặt Đoàn Việt Nam, Người đã ký vào bản Tuyên bố chung và sau đó chụp ảnh chung với Hội nghị và các đoàn đại biểu.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Hội nghị đoàn kết á - Phi của ấn Độ. Bức điện có đoạn: “Tôi xin gửi chào thân ái đến các vị đại biểu đang góp phần đấu tranh thủ tiêu chế độ thực dân, đòi giải trừ quân bị và chấm dứt chiến tranh lạnh để bảo vệ tự do, độc lập và hòa bình”.

- Ngày 2 : Hồi  12 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đoàn đại biểu Đảng và Nhà nước ta đi dự lễ kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười, dự chiêu đãi của Chủ tịch Đoàn Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô tổ chức tại Điện Kremli.

14 giờ đến 15 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ ta dự lễ kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười, sau đó đến thăm và nói chuyện với sinh viên Việt Nam đang học tập, nghiên cứu ở Mátxcơva, tại Nhà văn hóa của Trường đại học Tổng hợp Lômônôxốp.

Người thông báo với anh chị em về thành công to lớn của Hội nghị các Đảng Cộng sản và Công nhân. Thay mặt Đảng và Chính phủ Việt Nam, Người cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của các giáo sư, cán bộ, công nhân viên nhà trường. Người nêu một số nhận xét về ưu, khuyết điểm của anh chị em sinh viên và căn dặn mọi người phải cố gắng hơn nữa trong học tập, nghiên cứu để xứng đáng với sự tin cậy của Đảng và của nhân dân.

20 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ ta lên đường về nước.

- Ngày 3 : hồi  14 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị cùng đi về qua Bắc Kinh.

 17 giờ, Người và Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ ta đến gặp và hội đàm với Chủ tịch Mao Trạch Đông, sau đó dự tiệc do Chủ tịch Mao Trạch Đông chiêu đãi.

- Ngày 5 :  8 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện với cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh. Người thông báo về kết quả của Hội nghị 81 Đảng Cộng sản và Công nhân quốc tế vừa họp ở Mátxcơva.

11 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp đồng chí Trần Nghị và sau đó cùng ăn cơm tại nhà nghỉ.

15 giờ 30 đến 18 giờ, Người đi kiểm tra sức khỏe ở Y viện Bắc Kinh theo đề nghị của các đồng chí Trung Quốc.

- Ngày 6 : Hồi 6 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đoàn đại biểu Việt Nam rời Bắc Kinh về nước. 15 giờ 50, Người về tới Hà Nội.

- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị, nghe đồng chí Nguyễn Chí Thanh báo cáo về việc Đoàn đại biểu ta do Người dẫn đầu đi dự Hội nghị các Đảng Cộng sản và Công nhân họp ở Mátxcơva tháng 11 năm 1960.

- Ngày 13: dự họp Bộ Chính trị bàn về Kế hoạch Nhà nước năm 1961. Người nêu lên yêu cầu về chỉ tiêu kế hoạch phải cân đối giữa sản xuất và tiêu dùng, phải chú ý tới đời sống nhân dân; phải tiết kiệm, phải có kiểm tra đôn đốc, phải thống nhất giữa các ngành và phải chống tham ô, lãng phí.

 Cuối bài phát biểu, Người nói: “Ta muốn làm nhiều việc nhưng phải có thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Hiện nay nhân hòa còn kém, phải làm sao giữa nông dân và Nhà nước cho ăn khớp. Trong kế hoạch mới nói con số, nói “vật” chứ chưa nói tới “người” thực hiện, phải làm sao cho mỗi người từ trên xuống dưới phải có trách nhiệm thực hiện kế hoạch. Mặt chính trị của kế hoạch chưa nổi bật... Phải giáo dục tinh thần làm chủ cho mỗi người, từ trên xuống, phải chú trọng tới chi bộ, công đoàn; hợp tác xã phải củng cố cho vững mạnh hơn nữa và chú ý cải tạo con người...”.

- Ngày 15: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp và nói chuyện thân mật với Đoàn đại biểu công đoàn Liên Xô đến chào Người. Cùng tiếp có Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam Hoàng Quốc Việt và Đại sứ Liên Xô tại Việt Nam.

- Ngày 17: Bài viết Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đoàn kết, đấu tranh thắng lợi, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2464, Người giới thiệu vắn tắt những nội dung chính trong bản Tuyên bố chung của 81 Đảng Cộng sản và Công nhân họp ở Mátxcơva vừa qua và nói lên niềm vui mừng trước sự lớn mạnh không ngừng của phe xã hội chủ nghĩa, của phong trào giải phóng dân tộc và các lực lượng tiến bộ trên thế giới đang tấn công ngày càng mạnh mẽ vào chủ nghĩa thực dân và thu hẹp phạm vi ảnh hưởng của chủ nghĩa đế quốc.

Bài báo kết luận: “Với sự đoàn kết nhất trí của phe xã hội chủ nghĩa, của giai cấp công nhân quốc tế, của nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới, chúng ta nhất định thắng lợi trong sự nghiệp đấu tranh cho hòa bình thế giới, cho độc lập dân tộc, cho chủ nghĩa xã hội”.

- Ngày 18: Bài viết Xibêri cộng sản, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2465, Người ca ngợi sự phát triển vượt bậc của vùng Xibêri (Liên Xô) trên con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội và chỉ rõ nguyên nhân của những thắng lợi đó.

- Ngày 21: Bài viết Tiết kiệm, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2468, Người biểu dương ý thức tiết kiệm của một số thanh niên công nhân và nhắc nhở mọi người bất kỳ ở đâu và làm bất cứ việc gì đều cần phải tiết kiệm. Bài báo kết luận: “Thực hành tiết kiệm tức là trực tiếp góp phần vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà. Đồng bào ta nên luôn luôn ghi nhớ điều đó!”.

- Ngày 22: Được tin Hội người mù Hà Nội đang tổ chức lớp học chữ nổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhờ ông Trần Duy Hưng, Chủ tịch ủy ban hành chính thành phố chuyển đến tặng học viên nhà trường 25 bảng viết và dùi viết. Người còn gửi tặng riêng ông Trần Công Nhuận, thương binh hỏng mắt hạng 1/4 một huy hiệu của Người.

Tối, Người tới dự buổi chiêu đãi của Bộ Quốc phòng nhân dịp kỷ niệm lần thứ 16 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Ngày 24: Bài viết Mỹ đang lăn xuống dốc, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2471. Phân tích các số liệu từ phía Mỹ, Người chỉ rõ những mâu thuẫn ngày càng gay gắt giữa các nhóm tư bản Mỹ, giữa Mỹ và các nước Đồng minh Tây Âu, giữa Mỹ và các nước chư hầu, giữa tư bản Mỹ và giai cấp công nhân Mỹ. Mặt khác, các số liệu về kinh tế của Liên Xô lại nói lên sự phát triển vững chắc của nước này. Qua đó chứng tỏ “chủ nghĩa tư bản ngày càng suy sụp, chế độ xã hội chủ nghĩa ngày càng tiến lên”.

- Ngày 29: báo Nhân dân, số 2476, đăng hai bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

+ Bài Nhân dịp kỷ niệm 40 năm Đảng Cộng sản Pháp, ký tên Hồ Chí Minh, nêu rõ quá trình thành lập Đảng Cộng sản Pháp và sự giúp đỡ của Đảng Cộng sản Pháp trong 40 năm qua đối với cách mạng Việt Nam. Kết luận, Người viết: “Riêng về phần cá nhân tôi, từ lúc đầu nhờ được học tập truyền thống cách mạng oanh liệt và được rèn luyện trong thực tế đấu tranh anh dũng của công nhân và của Đảng Cộng sản Pháp mà tôi đã tìm thấy chân lý chủ nghĩa Mác - Lênin, đã từ một người yêu nước tiến bộ thành một chiến sĩ xã hội chủ nghĩa”.

+ Bài Nhân dân châu Phi đuổi cổ bọn thực dân, Tổng thống Đờ Gôn “trưng cầu dân ý", ký bút danh T.L., tố cáo thực dân Pháp bày trò "trưng cầu dân ý" cốt buộc nhân dân Angiêri đầu hàng sau bao nhiêu năm đấu tranh. Theo tác giả, ''muốn lập lại hòa bình thì Chính phủ Pháp phải thật thà đàm phán với Chính phủ Angiêri về việc ngừng bắn và đảm bảo quyền tự quyết thật sự cho nhân dân Angiêri. Ngoài con đường đó, thì thực dân Pháp chỉ có một con đường nữa tức là chuẩn bị tinh thần để đón tiếp một Điện Biên Phủ mới".

- Ngày 31: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục dự Hội nghị lần thứ ba của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, bàn về Kế hoạch Nhà nước năm 1961.

Nhất trí với báo cáo của Thủ tướng Phạm Văn Đồng về phương hướng, nhiệm vụ, Kế hoạch Nhà nước năm 1961, Chủ tịch nhấn mạnh vấn đề con người trong việc thực hiện kế hoạch phải chuyển biến cả về tác phong và tư tưởng, phải củng cố cán bộ các ngành, các xí nghiệp, cơ quan và bồi dưỡng, giáo dục con người cho thiết thực. Về vấn đề kỷ luật, Người nói: “Lao động phải có kỷ luật, có năng suất và chất lượng, làm vượt mức có khen thưởng rõ ràng, không làm được phải có biện pháp kỷ luật”. Người lưu ý phải làm thông suốt tư tưởng cho nhân dân, nói thật cho nhân dân biết cả thuận lợi và khó khăn và làm cho dân thực hành khẩu hiệu “Cần kiệm xây dựng nước nhà”. Đảng viên và đoàn viên phải thấm nhuần tư tưởng thành tâm, thành ý phục vụ nhân dân, thấm nhuần tư tưởng đó thì sẽ tiêu diệt bớt lãng phí, quan liêu”...

* Tháng 12- 1961

- Ngày 2: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa III) thảo luận một số vấn đề của Đại hội lần thứ XXII Đảng Cộng sản Liên Xô và việc đưa Đảng bộ miền Nam ra hoạt động công khai.

Trong ý kiến phát biểu, Người nhấn mạnh sự nhất trí của Hội nghị là một thắng lợi và căn dặn: "Trong lời nói cũng như bài viết, trước hết là của các đồng chí Trung ương phải hết sức cẩn thận. Lúc này, một cái gì không thận trọng thì sẽ bị hiểu lầm ngay".

- Ngày 3: dự tiếp Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương bàn về việc đưa Đảng bộ miền Nam ra công khai với tên gọi Đảng Nhân dân cách mạng miền Nam Việt Nam. Người nói đại ý: miền Nam đã có Mặt trận dân tộc giải phóng thì cũng cần có chính đảng cách mạng của mình.

- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm quê hương lần thứ hai ( Bác về thăm Nghệ An lần thứ nhất vào năm 1957). Làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ Nghệ An, Người thân tình và thẳng thắn nhận xét những việc làm được, những việc chưa làm được của tỉnh, Người đặc biệt nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Tỉnh uỷ, tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng, nhất là vấn đề củng cố các chi bộ cơ sở và lưu ý Tỉnh uỷ Nghệ An cần tập trung lãnh đạo hợp tác xã nông nghiệp để Nghệ An sớm tự túc đủ lương thực hàng năm. Người phân tích những thuận lợi để Nghệ An có thể vượt qua những khó khăn trên con đường xây dựng và phát triển của mình.

- Ngày 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp gỡ và nói chuyện với cán bộ và đồng bào tỉnh Nghệ An. Người về thăm xã Nam Liên, Nhà máy cơ khí Vinh, Trường sư phạm miền núi Nghệ An, gặp mặt cán bộ đảng viên hoạt động lâu năm.

Người mong muốn đồng bào và cán bộ trong tỉnh phải có quyết tâm phấn đấu về mọi mặt để xây dựng Nghệ An thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc.

Người vui mừng trước những tiến bộ mọi mặt của quê hương Nam Liên và dặn dò những việc cần phải làm để trở thành một xã gương mẫu, vẻ vang.

Người nhắc nhở công nhân cần nêu cao tinh thần làm chủ xí nghiệp, làm chủ nước nhà, phải làm tốt bốn chữ "nhiều, nhanh, tốt, rẻ".

Người khuyên các cháu học sinh Trường sư phạm phải học tập tốt. "Học tập tốt là chính trị, văn hoá đều phải gắn liền với lao động sản xuất, không học dông dài. Mục đích học là để làm kinh tế, chính trị, văn hoá, đều tiến bộ, các dân tộc đều phải đoàn kết với nhau".

Tại cuộc gặp mặt với cán bộ đảng viên lâu năm, Người nói: "Các đồng chí già là rất quý, là gương bền bỉ đấu tranh, dìu dắt, bồi dưỡng, đào tạo thêm đồng chí trẻ. Đồng chí già phải giúp đỡ cho đồng chí trẻ tiến bộ. Như thế đòi hỏi ở đồng chí già phải có thái độ độ lượng, dìu dắt đồng chí trẻ. Đó cũng là một tiêu chuẩn đạo đức cộng sản chủ nghĩa". "Nếu thế hệ già khôn hơn thế hệ trẻ thì không tốt. Thế hệ già thua thế hệ trẻ thì mới tốt... Người ta thường nói: "Con hơn cha là nhà có phúc".

- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh đi thăm Hợp tác xã cấp cao Vĩnh Thành và Nông trường Đông Hiếu (Nghệ An).

Nói chuyện với cán bộ và xã viên hợp tác xã, Người nhận xét Vĩnh Thành "về mọi mặt đều có tiến bộ", "tuy có tiến bộ nhưng đang ít quá" và nêu những việc cụ thể Vĩnh Thành cần làm để trở thành một hợp tác xã gương mẫu trong mọi mặt sản xuất, công tác, học tập, đoàn kết.

Về công tác quản lý hợp tác xã, Người nhấn mạnh: "ở đâu quản trị khá thì hợp tác xã tiến, quản trị kém thì hợp tác xã yếu. Ban quản trị là những người do xã viên lựa chọn và bầu cử ra. Mọi công việc của hợp tác xã trước khi làm, ban quản trị phải đem ra bàn bạc với xã viên, hỏi ý kiến xã viên. Ban quản trị phải công bằng, không được thiên vị. Dân là chủ, xã viên là chủ. Ban quản trị làm việc để phục vụ ông chủ, bà chủ chứ không phải ngồi chỉ tay năm ngón, buộc người khác phải làm cái này, cái kia... Về vấn đề tài chính, tài chính phải công khai, thu và chi phải báo cáo cho xã viên biết. Ban quản trị phải minh bạch".

Người đã tặng huy hiệu của Người cho 5 xã viên có ngày công cao, có thành tích làm phân, làm thuỷ lợi sau khi đã hỏi ý kiến bà con xã viên "Thành tích của các cô, các chú trên có đúng thật sự không?".

Gặp gỡ cán bộ và công nhân Nông trường Đông Hiếu, Người nhắc nhở mỗi công nhân, mỗi cán bộ cần đề cao tinh thần làm chủ nông trường. "Làm chủ sao cho ra làm chủ, không phải làm chủ là muốn ăn bao nhiêu thì ăn, muốn làm bao nhiêu thì làm. Làm chủ nghĩa là phải làm sao cho nông trường phát đạt, sản xuất được nhiều. Tóm lại, làm chủ là: biết cần kiệm xây dựng nông trường, xây dựng đất nước; biết đoàn kết nội bộ, giữa cán bộ và công nhân, đoàn kết giữa nông trường và đồng bào địa phương".

Rời Đông Hiếu, Chủ tịch ra thăm Thanh Hoá. Nói chuyện với cán bộ và đồng bào trong tỉnh, Người biểu dương những tiến bộ của Thanh Hoá trong thời gian qua và nêu những khuyết điểm của tỉnh như chưa chú ý nhiều đến chất lượng của hợp tác xã, chưa đẩy mạnh việc trồng cây gây rừng, chưa đạt mức kế hoạch về sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp, v.v.. Người tin tưởng, nếu khắc phục được những mặt yếu kém đó, Thanh Hoá - một tỉnh lớn nhất của miền Bắc, nhân dân có truyền thống anh dũng đấu tranh và cần cù lao động - chắc chắn sẽ trở thành một trong những tỉnh khá nhất, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm nền tảng vững chắc cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.

- Ngày 11: Chủ tịch Hồ Chí Minh về đến Hà Nội, kết thúc chuyến đi thăm hai tỉnh Nghệ An và Thanh Hoá. Người xuống máy bay trực thăng tại Câu lạc bộ Quân nhân (nay là Câu lạc bộ Quân đội).

- Ngày 19: Bài viết Nông dân ta ngày càng no ấm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2828, giới thiệu hai hợp tác xã nhỏ là Hợp tác xã Thống Nhất ở miền núi Phú Thọ và Hợp tác xã Diễn Hải chốn nước mặn đồng chua nơi sơn cùng thuỷ tận của đất Nghệ An đã phấn đấu "từ đói đến no, từ nghèo đến giàu".

Sau khi chỉ rõ nguyên nhân của những thành tích đó là do "chi bộ Đảng lãnh đạo tốt, đoàn thanh niên xung phong tốt, xã viên thấm nhuần tinh thần làm chủ, hăng hái thi đua cần kiệm để xây dựng hợp tác xã", Người nhắc nhở: Các cấp uỷ Đảng cần giúp đỡ họ tiến lên nữa, và cần phổ biến những kinh nghiệm tốt của hai hợp tác xã trên đây cho những hợp tác xã khác làm theo để ngày càng tiến bộ.

- Ngày 20: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện với Đại hội toàn quốc lần thứ II Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam.

Khi giải thích vì sao Người rất yêu quý thanh niên, Chủ tịch nêu rõ: Đó là vì thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho "thế hệ thanh niên già", đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên trong tương lai là các cháu nhi đồng, vì thanh niên là người xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế và văn hoá, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội; vì thanh niên là lực lượng cơ bản trong các lực lượng vũ trang; vì trong mọi công việc, thanh niên thi đua thực hiện khẩu hiệu "Đâu cần thanh niên có; việc gì khó thanh niên làm".

Người căn dặn: "Thanh niên ta có vinh dự to thì cũng có trách nhiệm lớn. Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh thần làm chủ tập thể,... chớ kiêu ngạo tự mãn. Phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, tức là học tập, lao động, sinh hoạt theo đúng đạo đức của thanh niên xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa".

- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự mít tinh kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

Cùng ngày, Người dự tiệc chiêu đãi do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tổ chức nhân dịp kỷ niệm 17 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Phát biểu trong buổi tiệc, Người căn dặn: "Quân đội ta là một quân đội anh hùng. Quân đội ta đã phát triển từ nhỏ đến lớn, từ không đến có, từ yếu đến mạnh. Nhờ học tập kinh nghiệm và phát huy truyền thống anh hùng của dân tộc ta, của các vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo, Quang Trung, học tập quân đội Liên Xô, quân đội Trung Quốc, quân đội ta đã chiến thắng vẻ vang và ngày càng tiến bộ, nhưng không được chủ quan mà còn phải học tập mãi để tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chính quy, hiện đại. Quân đội ta còn là một quân đội lao động, tích cực tham gia xây dựng miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm cơ sở vững chắc cho công cuộc hoà bình thống nhất nước nhà".

Cùng ngày, bài viết Lại thêm một vố vào đầu thực dân của Người, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2831, giới thiệu về thắng lợi của nhân dân ấn Độ vừa giải phóng được xứ Goa bị thực dân Bồ Đào Nha xâm chiếm 400 năm nay. Bài báo kết luận: "Nhân dân ta rất vui mừng ấn Độ đã thắng lợi, nhân dân Goa được trở về với Tổ quốc mình. Nhân dân ấn Độ thì ngày càng thấy rõ ai là thù, ai là bạn. Nhân dân thế giới càng vui mừng rằng chủ nghĩa thực dân đã bị thêm một vố vào đầu và đã đến ngày hoàn toàn tan rã".

- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn kế hoạch Nhà nước năm 1962.

Về tình hình thực hiện kế hoạch năm 1961 và phương hướng năm 1962, Người nêu rõ: "Năm 1961 có những cái tốt, tốt là của quần chúng như Duyên Hải, Đại Phong, Ba Nhất. Còn lãnh đạo ở các cấp thì chưa chuyển. Năm 1962 phải làm cho chuyển; trên, dưới, ngang, dọc đều phải chuyển. Ta đã nói thì phải làm, nói ít làm nhiều, đừng nói nhiều làm ít. Tập trung lực lượng vào làm cho được những cái chính. Cái gì hoãn được thì hoãn để phục vụ cho những cái chính.

Xây dựng phải đảm bảo chất lượng. Phải có chính sách nhưng đồng thời phải có biện pháp, và không nên có biện pháp nửa vời. Lấy ví dụ: Thanh Hoá 25% diện tích cấy chay, có nơi vẫn phải đi cuốc ruộng. Thuỷ lợi làm tốn công quá. Phải có cách gì làm đỡ tốn công hơn, đỡ khổ hơn. Nông cụ cải tiến chậm quá. Phải có biện pháp tích cực và nếu cố gắng vẫn có thể giải quyết được các vấn đề trên.

Ta nói thế nào làm như vậy thì quần chúng sẽ đồng tình và có lợi cho sản xuất. Hiện nay giữa trung ương và địa phương, giữa ngành này với ngành khác còn chưa thật nhất trí. Cần phải sửa lại vấn đề này.

Về chỉ tiêu lương thực, tất nhiên là phải cố gắng phấn đấu, nhưng phải tính toán cho thực tế, phải đề phòng tình hình mất mùa. Thóc tăng 50 vạn tấn không phải dễ, cần phải đặt cho vừa mức để có cơ sở cố gắng được. Vấn đề tiết kiệm cũng vậy, phải vận động, phải giải thích, phải bàn cách nào làm cho tốt.

Nhưng không nên cái gì cũng rút xuống, làm cho quần chúng thêm khó hiểu về chủ nghĩa xã hội, tại sao mọi thứ tiến mà đời sống lại cứ mỗi ngày một thấp. Phải giáo dục cho quần chúng hiểu rõ tinh thần tự lực cánh sinh, nhưng trung ương phải giúp địa phương thiết thực hơn nữa.

Thi đua phải chú ý tới chất lượng, tới thực tế. Phải làm thí điểm, có chỉ đạo riêng để rút kinh nghiệm ở những nơi gần để dễ xuống, dễ chỉ đạo.

Phải làm sao phát huy được vai trò của công đoàn, chú ý đến đời sống của công nhân, phải chú ý tới lực lượng thanh niên, giáo dục cho thanh niên những nhiệm vụ thật cụ thể để phát huy tác dụng của họ.

Trong công tác xây dựng Đảng, cái gốc là chi bộ. Phải làm sao cho chi bộ vững để lúc thuận lợi cũng như khi gặp khó khăn, họ biết phát huy thắng lợi, khắc phục trở ngại, vững vàng tiến lên.

Làm được tất cả những việc trên thì chi tiêu tuy có nặng nhưng vẫn có khả năng thực hiện được".

- Ngày 30: trong bài Tết trồng cây, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2839, Người biểu dương thành tích trồng cây của hai Tết trước, nêu những kinh nghiệm trồng cây tốt của những cá nhân, tập thể điển hình và chỉ rõ: Sở dĩ họ đạt được những thành tích tốt là vì cá nhân họ đã thực hiện khẩu hiệu "Yêu cây như yêu con". Người nhắc nhở: Tết trồng cây cũng như mọi việc khác, các cấp uỷ Đảng phải lãnh đạo cụ thể và chặt chẽ thì sẽ thành công.

Nhân dịp kỷ niệm lần thứ ba ngày Cách mạng Cuba thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Tổng thống ốtvanđô Đoócticốt Tôrađô và Thủ tướng Phiđen Cáxtơrô.

* Tháng 12- 1962

- Ngày 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện với Đại hội Văn nghệ toàn quốc lần thứ III.

Phân tích thực trạng văn nghệ dưới thời thuộc Pháp, Người chỉ rõ: Khi "dân tộc bị áp bức thì văn nghệ cũng mất tự do. Văn nghệ muốn tự do thì phải tham gia cách mạng".

Nói về nhiệm vụ của văn nghệ trước những biến đổi lớn lao hiện nay của đất nước, Người nhấn mạnh: "Quần chúng đang chờ đợi những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại vẻ vang của chúng ta, những tác phẩm ca tụng chân thật những người mới, việc mới chẳng những để làm gương mẫu cho chúng ta ngày nay, mà còn để giáo dục con cháu ta đời sau". "Quần chúng mong muốn những tác phẩm có nội dung chân thật và phong phú, có hình thức trong sáng và vui tươi". Đối với những hiện tượng xấu xa trong xã hội, văn nghệ cũng cần phải phê bình, lên án rất nghiêm khắc. "Nhưng khen hay là chê đều phải đúng mức. Khen quá lời thì người được khen cũng hổ ngươi. Mà chê quá đáng thì người bị chê cũng khó tiếp thụ".

Người căn dặn: "Để làm trọn nhiệm vụ cao quý của mình, văn nghệ sĩ cần phải rèn luyện đạo đức cách mạng, nâng cao tinh thần phục vụ nhân dân, giữ gìn thái độ khiêm tốn; phải thật sự hoà mình với quần chúng, cố gắng học tập chính trị, trau dồi nghề nghiệp; phải hết lòng giúp đỡ thanh niên, làm cho văn nghệ nước nhà ngày càng thêm trẻ thêm xuân".

Kết thúc buổi nói chuyện, Người nói: "Bác muốn bắt tay tất cả, nhưng không đủ thì giờ. Vậy Bác bắt tay đại biểu cao tuổi nhất - chứ không phải là già nhất và người ít tuổi nhất". Khi bắt tay Trà Giang, Người nhắc: "Trẻ mà có thành tích càng phải học và phải khiêm tốn!".

- Ngày 4: Chủ tịch Hồ Chí Minh, thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam, gửi Thư chào mừng Đại hội lần thứ XII Đảng Cộng sản Tiệp Khắc. Bức thư có đoạn: "Đảng Lao động Việt Nam, giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam rất vui mừng trước những thắng lợi to lớn mà nhân dân Tiệp Khắc đã đạt được và coi những thắng lợi đó là một nguồn cổ vũ quý báu trong sự nghiệp đấu tranh của mình nhằm xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh".

Nhân dịp này, Người chân thành cảm ơn Đảng Cộng sản và nhân dân Tiệp Khắc anh em đã hết lòng ủng hộ và giúp đỡ nhân dân Việt Nam trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và trong sự nghiệp đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

Cùng ngày, bài viết ủng hộ Cuba chống đế quốc Mỹ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3175, khẳng định lập trường của nhân dân Việt Nam là ủng hộ Cuba chống lại mọi âm mưu xâm lược của đế quốc Mỹ. Người viết: "Nhân dân Việt Nam ta và nhân dân Cuba anh em cùng có một kẻ thù chung là đế quốc Mỹ xâm lược. Cho nên chúng ta hết sức đồng tình và ủng hộ anh em Cuba. Cuba anh hùng là một tấm gương chói lọi cho các dân tộc bị áp bức. Một lần nữa nó chứng tỏ rằng: Khi phải đương đầu với kẻ địch hung ác, một dân tộc dù nhỏ bé, nếu luôn luôn cảnh giác, đoàn kết nhất trí, kiên quyết và bền bỉ đấu tranh, thì cuối cùng nhất định thắng lợi".

- Ngày 5: Bài viết Cần phải nâng cao chất lượng hàng hoá của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3176, nêu cụ thể trên một chục mặt hàng phục vụ sinh hoạt hàng ngày của nhân dân, từ chiếc kim khâu cho đến chiếc xe đạp "Thống nhất" đã không bảo đảm được chất lượng do một số cán bộ, công nhân kém tinh thần trách nhiệm, làm ẩu, làm dối, chỉ biết chạy theo số lượng.

Theo tác giả, những khuyết điểm đó "đã trái hẳn với chính sách của Đảng và Chính phủ, đã làm thiệt hại đến lợi ích của nhân dân" và đề nghị bộ chủ quản và các hợp tác xã thủ công nghiệp phải có biện pháp sửa chữa, một mặt phải giáo dục cán bộ, công nhân và xã viên về ý thức trách nhiệm, tinh thần phục vụ nhân dân, một mặt phải thi hành nghiêm chỉnh kỷ luật "làm hỏng thì phải làm lại" và thực hành chế độ "mỗi xí nghiệp, mỗi hợp tác xã phải bảo đảm chất lượng những sản phẩm của mình".

Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu Chính phủ Liên hợp dân tộc Vương quốc Lào sang thăm nước ta đến chào.

- Ngày 12: Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam gửi Thư chào mừng Đại hội lần thứ VI Đảng Xã hội thống nhất Đức. Sau khi khẳng định ý nghĩa to lớn những thành tích rực rỡ của Cộng hoà dân chủ Đức trong việc tăng cường lực lượng của phe xã hội chủ nghĩa, trong sự nghiệp đấu tranh chung cho hoà bình thế giới và chào mừng cương lĩnh lịch sử mà Đại hội sẽ thông qua, bức thư có đoạn viết: "Chúng tôi tin chắc rằng tình đoàn kết anh em giữa hai Đảng và nhân dân hai nước chúng ta, trên cơ sở của chủ nghĩa Mác-Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, sẽ ngày càng củng cố và phát triển, vì sự nghiệp xây dựng vững mạnh phe xã hội chủ nghĩa cùng phong trào cộng sản và công nhân quốc tế".

- Ngày 13: bài viết Tên là "Đội hoà bình", thực là đội hoạ binh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3184. Bằng những dẫn chứng cụ thể, tác giả vạch trần cái gọi là "Đội hoà bình" do Chính phủ Mỹ cử đến giúp các nước. Hoạt động của những đội này chỉ nhằm do thám tình hình chính trị, kinh tế, quân sự và khi cần chúng có thể trở thành những đơn vị chiến đấu. Do vậy, ""Đội hoà bình" của Mỹ thực chất là đội họa binh. Chúng đi trước để rước bọn Mỹ xâm lược vào sau. Vì vậy thiên hạ đều ghét chúng".

- Ngày 20: Bài viết Tổng Ken rúc vào hầm tối của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3191. Dẫn lời thú nhận của các quan chức và báo chí Mỹ về những thất bại liên tiếp và tình trạng bế tắc của Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược ở miền Nam Việt Nam, tác giả cảnh cáo: "Nếu Tổng Ken muốn chui ra khỏi cái đường hầm đầy tội ác, y chỉ có một cách là ra lệnh cho quân đội Mỹ cút khỏi miền Nam Việt Nam".

- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự tiệc chiêu đãi nhân dịp kỷ niệm 18 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tổ chức tại nhà khách của Bộ.

- Ngày 26: Chủ tịch Hồ Chí Minh chiêu đãi Đoàn đại biểu quân sự Liên Xô sang thăm nước ta nhân dịp kỷ niệm lần thứ 18 Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Người đã có cuộc tiếp xúc riêng với Đại tướng Batốp. Hai người vừa đi dạo trong vườn Phủ Chủ tịch, vừa trao đổi bằng tiếng Nga.

Cùng ngày, trong bài báo nhan đề Cùng chung một dịp Nôen, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3197, Chủ tịch Hồ Chí Minh trích dẫn nguồn tin của tờ Cách mạng quốc gia, ý kiến của các linh mục miền Nam nói về tình hình khốn đốn của giáo dân di cư và bức thư của giáo dân Hợp tác xã Phát Diệm viết về cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc với những thay đổi tốt đẹp ở một vùng công giáo miền Bắc, để so sánh số phận tình cảnh của đồng bào công giáo giữa hai miền.

- Ngày 27: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Hội nghị tổng kết phong trào thi đua năm 1962 và bàn về công tác lãnh đạo và tổ chức thi đua năm 1963.

Nói chuyện với các đại biểu dự Hội nghị, Người khẳng định phong trào thi đua năm 1962 khá tốt, nhưng vẫn còn những chỗ yếu và thiếu sót mà phần lớn là do cán bộ phụ trách các ngành, các địa phương lãnh đạo chưa thật sát, thật sâu, chưa chú ý đúng mức đến công tác chỉ đạo, tổ chức thi đua, do đó có tình trạng nhiều mặt hàng chất lượng còn kém, xí nghiệp và công trường chưa thực hiện tiết kiệm, công tác quản lý thiếu chặt chẽ, kỷ luật lao động chưa nghiêm, các đơn vị tiên tiến, các anh hùng chiến sĩ thi đua chưa được bồi dưỡng và giúp đỡ để họ thật sự trở thành những gương mẫu và đầu tàu.

Góp ý kiến về công tác tổ chức và lãnh đạo thi đua năm 1963, Người nhấn mạnh vai trò của thủ trưởng các bộ, các ngành, các địa phương, các tổ chức quần chúng và nhất là phải đặc biệt chú ý công tác giáo dục tư tưởng, làm cho cán bộ và công nhân thật sự thấm nhuần tinh thần trách nhiệm, tinh thần làm chủ, "điều này làm được tốt thì mọi việc đều giải quyết dễ dàng".

Cùng ngày, Người thăm lớp đào tạo cán bộ quản lý xí nghiệp do Bộ Công nghiệp nhẹ tổ chức.

- Ngày 28: Bài viết Phải thật sự bảo đảm quyền lợi của phụ nữ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3199. Tác giả khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa trong việc đảm bảo quyền lợi thực sự của phụ nữ bằng Hiến pháp và Luật hôn nhân và gia đình. Đồng thời lên án những hành động xấu xa và phạm pháp như cưỡng ép kết hôn, khinh rẻ phụ nữ, "dã man nhất là thói đánh vợ" v.v, đã chà đạp lên quyền lợi của phụ nữ một cách dã man. Bài báo nhấn mạnh: "Lợi quyền của phụ nữ cần được thật sự bảo đảm. Bản thân phụ nữ thì phải đấu tranh tự cường tự lập để giữ lấy quyền của mình".

- Ngày 30: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Tổng thống ốtxvanđô Đoócticốt Tôrađô và Thủ tướng Phiđen Caxtơrô Rudơ nhân dịp kỷ niệm bốn năm Cách mạng Cuba thành công.

- Ngày 31: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Trường Thanh niên dân tộc vừa học vừa làm của thanh niên các dân tộc huyện Phú Lương, Thái Nguyên. Nói chuyện với các thầy cô giáo, cán bộ và học sinh nhà trường, Người căn dặn: Học phải đi đôi với hành, phải đoàn kết, dạy tốt, học tốt để sau khi ra trường đóng góp được nhiều cho Tổ quốc.

* Tháng 12- 1963

- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục dự Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương (khoá III).

Kết thúc phần thảo luận về tình hình quốc tế và nhiệm vụ của Đảng ta, Người nhắc nhở tính "bốc như ống lửa" của một số đồng chí. Người nói: Người làm chính trị cương vị càng cao thì càng phải bình tĩnh... Mục đích của ta là vì đoàn kết. Vì đoàn kết mà phải tranh đấu. Tranh đấu để đi đến đoàn kết chứ không nói xấu ai...

Người lưu ý: Phải làm sao cho trong Đảng và trong nhân dân giữ được lòng yêu mến và biết ơn các nước bạn anh em..., đó là "thiên kinh địa nghĩa" ( Điều vô cùng chính xác, không thể nghi ngờ), đồng thời không nên coi sự bất đồng (giữa các đảng anh em - BT) là chuyện lạ. Người tin tưởng: Có chủ nghĩa Mác-Lênin soi đường thì nhất định phong trào cộng sản và công nhân quốc tế sẽ được củng cố và phát triển.

- Ngày 9: Chiều, dự buổi họp Bộ Chính trị cho ý kiến về giá bán lẻ lương thực. Người nhận xét đại ý: Cách làm hiện nay của ta có tính chắp vá, và chỉ thị: "Cái gì là nhu cầu phổ biến trong dân, không nên tăng giá, mà chỉ tăng những loại hàng cao cấp ít người cần đến".

- Ngày 10: dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn về vấn đề miền Nam sau khi Ngô Đình Diệm bị đảo chính. Người nói: "Phải làm cho cán bộ, nhân dân ta hiểu rõ đây là thắng lợi của mình, nhưng bọn thân Pháp, bọn Cao Đài phản động sẽ còn gặp khó khăn. Tình hình còn lộn xộn một thời gian nữa và đây không phải là lần đảo chính cuối cùng. Sự kiện này cũng gây được một dư luận. Phải lợi dụng quân sự, tuyên truyền chính trị. Khẩu hiệu phải theo từng cấp, từng địa phương".

Về nội dung tuyên truyền giáo dục, Người nhấn mạnh một số điểm:

+ Nói thuận lợi, nhưng đồng thời phải nói rõ khó khăn.

+ Nên thêm về công tác dân vận. Công việc này nên giao cho Mặt trận.

+ Nên nêu khẩu hiệu: "Người Việt không đánh người Việt".

+ Làm sao động viên tiêu diệt cho được nhiều Mỹ: Mỹ rất sợ chết. Ta vừa tiêu diệt vừa tuyên truyền.

+ Viết cho gọn, rõ, phù hợp với tình hình sau đảo chính.

Cuối buổi họp, Người kết luận: "Đồng bào miền Nam rất anh hùng, cán bộ, đảng viên rất anh dũng. Phải đoàn kết, quyết tâm, tin tưởng, dù Mỹ có tăng gấp 10 lần ta cũng thắng. Nhớ chuyển lời của Trung ương, của Bộ Chính trị rằng: các đồng chí, đồng bào chịu gian khổ, rất anh dũng thì nhất định thắng lợi".

- Ngày 12: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn vấn đề tổng kết Hội nghị Trung ương và vấn đề ngoại giao.

Trong bài Chi bộ tốt, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3545, Chủ tịch Hồ Chí Minh biểu dương các hợp tác xã ở Trí Yên (Hà Bắc) nhờ có chi bộ tốt nên đã từ một xã hằng năm Nhà nước phải cứu tế nay trở thành một xã chẳng những không phải nhờ trên cứu đói mà còn dư thóc bán cho Nhà nước, từ chỗ tay không nay đã bước đầu xây dựng được cơ sở vật chất vững vàng. Đồng thời, Người cũng nghiêm khắc phê bình xã Đại Tân (Hà Bắc) từ một xã khá, nhưng do chi bộ kém, nhiều cán bộ và đảng viên nêu gương xấu, làm sai chính sách của Đảng và Nhà nước, xâm phạm đến lợi ích của xã viên, nên đã khiến cho hợp tác xã thoái bộ.

- Ngày 19: tới thăm các lớp học bổ túc văn hoá và kỹ thuật buổi tối của cán bộ và công nhân Xưởng Sửa chữa xe hơi 1-5 (Hà Nội). Người thân mật thăm hỏi về tình hình giảng dạy và học tập, nhắc nhở giáo viên cố gắng dạy tốt, công nhân và cán bộ cố gắng chăm chỉ học tập, áp dụng tốt các điều đã học vào thực tế công tác hàng ngày.

Sau đó, Người đến thăm công nhân đang làm ca đêm, tìm hiểu tình hình công tác và đời sống của anh chị em.

- Ngày 20: trả lời phỏng vấn của các nhà báo Liên Xô nhân dịp kỷ niệm ba năm Ngày thành lập Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Người nêu rõ: "Do sự đoàn kết chặt chẽ và chiến đấu anh dũng của mình và sự nhiệt tình ủng hộ của nhân dân yêu chuộng chính nghĩa và hoà bình trên thế giới, nhân dân miền Nam Việt Nam nhất định sẽ thắng lợi, đế quốc Mỹ và bọn tay sai nhất định sẽ thất bại. Để giải quyết vấn đề miền Nam Việt Nam, đế quốc Mỹ phải rút khỏi xứ đó và để nhân dân Việt Nam tự giải quyết lấy công việc nội bộ của mình theo Hiệp định Giơnevơ năm 1954".

- Ngày 22: Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự tiệc chiêu đãi do Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tổ chức, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 19 Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Ngày 23: bài viết Miền Nam tất thắng, ký bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân số 3556. Dưới hình thức một bức thư gửi cho người cháu, Người phân tích nguyên nhân dẫn tới cuộc đảo chính ở Sài Gòn ngày 1-11-1963, vạch rõ tuy Mỹ là kẻ chủ mưu trong vụ đảo chính thủ tiêu anh em Diệm, nhưng người đánh đổ Ngô Đình Diệm chính là nhân dân miền Nam và tiên đoán rằng rồi đây những tên tay sai của Mỹ "chúng sẽ đảo lẫn nhau và cuối cùng nhân dân sẽ đảo cả lũ chúng".

Nếu Mỹ muốn thoát khỏi tình cảnh bị kẹt trong "đường hầm" và trong vòng luẩn quẩn, theo tác giả, "cách giải quyết "lịch sự" nhất (vấn đề miền Nam Việt Nam - B.T) là thực hiện sáu yêu sách mà Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam đề ra ngày 8-11-1963. Tóm tắt là Mỹ phải rút khỏi miền Nam Việt Nam, việc nội bộ của miền Nam do nhân dân Việt Nam tự giải quyết lấy".

- Ngày 26: đến thăm và chúc Tết Hội đồng Chính phủ trong phiên họp cuối năm; đề cập đến việc hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch Nhà nước năm 1964, Người nhắc nhở các thành viên trong Chính phủ phải làm tốt ba cuộc vận động lớn do Đảng và Chính phủ đã phát động, đặc biệt là cuộc vận động "ba xây, ba chống". Người nói: "Hiện nay chúng ta làm 3 xây, 3 chống còn kém. Anh chị em công nhân và nhân viên ở cơ sở thì rất hăng hái, nhưng từ cấp giám đốc lên đến bộ trưởng, thứ trưởng thì còn nhiều người chưa chuyển, cho nên có chỗ cuộc vận động bị tắc lại. Bây giờ phải làm 3 xây, 3 chống cả hai chiều, từ dưới lên và từ trên xuống. Bản thân các đồng chí bộ trưởng, thứ trưởng, các cán bộ lãnh đạo phải 3 xây, 3 chống. Hơn ai hết, người lãnh đạo phải nhận rõ cuộc vận động 3 xây, 3 chống này rất quan trọng để làm cho tốt".

Người yêu cầu các vị bộ trưởng, thứ trưởng và cán bộ lãnh đạo "phải luôn gương mẫu về mọi mặt, phải nêu gương sáng về đạo đức cách mạng: cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, phải giữ gìn tác phong gian khổ phấn đấu, phải không ngừng nâng cao chí khí cách mạng trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Có như thế mới xứng đáng với đồng bào miền Nam đang chiến đấu vô cùng anh dũng chống đế quốc Mỹ và tay sai của chúng để giải phóng miền Nam và hoà bình thống nhất nước nhà". Và khẳng định: "Nhân dân ta rất tốt. Nếu chúng ta làm gương mẫu và biết lãnh đạo thì bất cứ công việc gì khó khăn đến đâu cũng nhất định làm được".

- Ngày 28: đến thăm và nói chuyện với Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Lao động Thủ đô lần thứ IV. Người chỉ rõ những nhiệm vụ trước mắt của thanh niên Hà Nội nói riêng và thanh niên cả nước nói chung. Nhân dịp đầu năm mới, Người gửi lời chúc mừng tới toàn thể thanh niên nam nữ đang tham gia xây dựng kinh tế, văn hoá miền núi, xây dựng đường sắt Thanh Hoá - Nghệ An và đang phục vụ trong các đơn vị bộ đội và công an nhân dân vũ trang.

- Ngày 30: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Trường Thiếu nhi miền Nam.

* Tháng 12- 1964

- Ngày 1: Hội nghị Bộ Chính trị bàn về nội dung Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng và các mặt công tác năm 1965.

Về khai hoang, Người đề nghị phải tìm hiểu rõ lý do tại sao có nhiều người bỏ về?

Về Thuỷ lợi, đầu tư không ít, nhưng làm sao cho tốt. Theo kinh nghiệm của huyện, Nhà nước không cần đầu tư nhiều lắm.

Về công nghiệp, cần chú trọng vấn đề than, chuẩn bị cho kế hoạch 5 năm lần thứ hai. Người nói: "Đầu tư thêm vốn, thêm lao động vào đấy mà đẩy lên. Phải có thăm dò nhưng phải mạnh dạn làm, vì ta còn nhiều sức lao động. Chưa cơ giới nhiều thì làm nửa cơ giới. ý anh Tô nói tổ chức các đội xung phong lao động xã hội chủ nghĩa tình nguyện, nên thực hiện, có đảng viên, đoàn viên. Lãnh đạo giao cho công đoàn, đoàn thanh niên làm, trước hết thí nghiệm một số".

Nên nắm vững phương châm phát triển đồng bộ. Ví dụ gang thép phải có than, có luyện thép, cán thép... ở than, bộ phận sàng rửa chậm. Cần rút kinh nghiệm xây dựng cơ bản trong công nghiệp.

Về giao thông, nên mở rộng đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn. Đường sắt vào Quảng Bình nên xúc tiến. ở Hà Nội, các đường ra cửa ô bây giờ chật quá, như cổ chai, đặc biệt là đường Hà Nội - Hà Đông, đáng lẽ phải phát triển và mở rộng 2, 3 lần.

Về công tác cán bộ, tổ chức phải tham gia vào lãnh đạo kinh tế thì mới ra cán bộ được. Cán bộ của bộ, của cơ sở đều yếu. Kinh nghiệm Thái Bình là giữ cán bộ cũ đến mức nào, không nên xáo trộn và đưa cán bộ mới về thay đổi người cần thay. Phải chuyên môn hoá cán bộ hơn nữa. Lãnh đạo phải biết tập trung, nhưng phải biết toàn diện, không thể thủ công, phải lãnh đạo một cách kỹ nghệ hơn nữa. Đây là vấn đề khó. Kế hoạch của ta không nắm vững lý luận, không nắm vững thực tiễn, cần nghiên cứu xem hiện nay ta nên đi như thế nào cho rõ. Ta có khuyết điểm, hạn chế một phần thắng lợi. Cần xây dựng đội ngũ cán bộ làm kinh tế cho tốt. Phải hăng hái cách mạng và phải có hiểu biết. Cả hai cái đo ta đều thiếu. Mọi mặt công tác của ta hiện nay có cái đang vươn lên, nhưng phải chịu đựng khó khăn xây dựng kế hoạch, phải nghĩ đến, đề phòng những lúc khó khăn. Ví dụ như đẩy mạnh lúa. Phải hết sức tiết kiệm để đề phòng bất trắc. Cán bộ ta hay kêu. Phải nói rõ: Chịu đựng hơn nữa mới có dự trữ được. Phải có dự trữ gạo, vật tư, tiền... Nên lấy phát triển cách mạng miền Nam mà đẩy mạnh lên. Làm mạnh hơn nữa, lấy 5 vạn thanh niên đi làm. Chuyển từ năm 1965 và lên dần trong các năm sau. Chỉnh huấn phải chú ý chi bộ, đoàn thanh niên.

Chủ tịch Hồ Chí Minh kết luận Hội nghị kết thúc là căn bản thắng lợi.

- Ngày 4: Bài viết Chi bộ tốt thì hợp tác xã tốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 3900.

Bài báo cho biết theo kinh nghiệm ở xã Hòa Bình, khi chi bộ kém, đảng viên thiếu gương mẫu thì mọi mặt của các hợp tác xã đều kém, nhiều nông dân thiếu tin tưởng và xin ra hợp tác xã.

Do chi bộ nghiêm túc kiểm điểm, các đảng viên thấy rõ những khuyết điểm, yếu kém của mình và quyết tâm sửa chữa, nên chi bộ được củng cố tốt. Vì vậy hợp tác xã được củng cố, sản xuất tốt, hơn 90% nông dân đã vào các hợp tác xã, các phong trào trong xã đều rất tiến bộ.

- Ngày 9: Bài viết Hai huyện đáng khen, bút danh T.L., đang báo Nhân dân, số 3905. Bài báo khen ngợi huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc) và huyện Lâm Thao (Phú Thọ), do chi bộ lãnh đạo tốt, nông dân tích cực áp dụng khoa học kỹ thuật và hăng hái sản xuất nên năng suất lúa đạt 28 tạ một mẫu tây. Người mong các huyện khác cố gắng thi đua theo kịp các huyện trên.

- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn lưu học sinh Trung Quốc. Đây là số học sinh gồm 12 người mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao đổi với Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa Chu Ân Lai. Ông Chu Ân Lai đã tán thành và cử số học viên này sang Việt Nam học tiếng Việt dưới sự hướng dẫn trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh theo phương pháp vừa học vừa làm. Người đã giao cho Thành uỷ và Thành đoàn Thanh niên Lao động Hà Nội đưa vào một số nhà máy ở Hà Nội để vừa làm vừa học tiếng Việt.

-  Ngày 11: họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về cách mạng miền Nam và một số vấn đề về quốc tế như quan hệ với Liên Xô, Trung Quốc, Pháp. Người chỉ rõ những khó khăn, phức tạp trong công tác đối ngoại. Về việc Tổng thống Pháp S. Đờ Gôn có ý định gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người nói: "Gặp Đờ Gôn là có lợi. Cách gặp suy nghĩ thêm".

Về đề nghị của Đảng Cộng sản Liên Xô, Người nói chúng ta rất tán thành có một hội nghị quốc tế. Đề nghị các đồng chí Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng xem lại thư trả lời các đồng chí Liên Xô và Người cũng xem lại trước khi gửi, nhưng nên gửi chầm chậm.

- Ngày 16: Bài viết nhan đề: Láo toét , bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân dân, số 3912. Bài viết phê phán những thủ đoạn dối trá của đế quốc Mỹ miệng nói bảo vệ hòa bình nhưng hành động luôn ngược lại. Chúng đưa quân xâm lược miền Nam Việt Nam, bao vây uy hiếp Cuba, Campuchia, đưa Hạm đội 7 vào ấn Độ Dương đe dọa các nước trong vùng, v.v.. Bài báo dẫn lời bà A.L.Xtroong - một nhà báo nước ngoài nêu bảy điểm dối trá của chính quyền Mỹ.

- Ngày 18: thăm và nói chuyện với Hội nghị sơ kết cuộc vận động xây dựng chi bộ, đảng bộ cơ sở "Bốn tốt" khu vực ngoại thành Hà Nội. Người nói rõ phải lấy hiệu quả sản xuất và đời sống xã hội mà đánh giá địa phương có tiến bộ hay không và phê bình phong trào ở ngoại thành tiến bộ chưa đều. Muốn có chi bộ, đảng bộ tốt thì phải có đảng viên tốt. Vì vậy, đảng viên phải ghi nhớ và thực hiện tốt 10 nhiệm vụ của mình. Người nêu tóm tắt sáu tiêu chuẩn đảng viên và yêu cầu Đảng bộ, đảng viên Hà Nội phải thực hiện đúng. Người chỉ ra những thuận lợi của ngoại thành và căn dặn: "Các đảng bộ, các chi bộ ở ngoại thành cần lãnh đạo đưa phong trào ngoại thành tiến lên mạnh mẽ hơn nữa, làm cho ngoại thành thật sự trở thành vành đai đỏ của Thủ đô xã hội chủ nghĩa".

- Ngày 22: họp Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khoá III bàn về công tác thương nghiệp và giá cả, về việc chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV.

Về công tác thương nghiệp, Người yêu cầu ngành thương nghiệp quốc doanh phải tổ chức vận động thu mua, nắm chắc nguồn hàng, đáp ứng yêu cầu hàng hóa phân phối cho các hợp tác xã mua bán, đảm bảo nhu cầu tối thiểu của nhân dân. Trong công tác thu mua, chú ý công tác vận động nhân dân, tránh ép giá đối với hàng hoá mua của dân. Đối với vùng có đạo, Người đề nghị phải đưa đảng viên đến làm nòng cốt.

Về việc chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV, Người đề nghị chưa ấn định thời gian, nội dung của Đại hội cần phải nghiên cứu kỹ hơn nữa để đến Hội nghị sau sẽ bàn tiếp.

Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhân kỷ niệm lần thứ 20 Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Phát biểu tại buổi chiêu đãi, Người khen ngợi các lực lượng vũ trang đã lập nhiều thành tích trong chiến đấu, học tập và lao động sản xuất. Ca ngợi truyền thống chiến đấu và chiến thắng của quân đội ta, Người nói: "Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng". Người còn khẳng định rõ: "Quân đội ta có sức mạnh vô địch vì nó là một quân đội do Đảng ta xây dựng, Đảng ta lãnh đạo và giáo dục". Nguồn gốc của sức mạnh ấy là do cán bộ, chiến sĩ đoàn kết, quân dân đoàn kết. Người căn dặn cán bộ và chiến sĩ phải khiêm tốn, cố gắng hơn nữa; phải học tập quân và dân miền Nam anh hùng; phải nâng cao tinh thần cảnh giác sẵn sàng chiến đấu, đập tan mọi hành động và âm mưu của kẻ thù.

- Khoảng từ ngày 3 đến trước ngày 23: trả lời phỏng vấn của Hãng thông tin Côpơlây( Hồng Công). Người khẳng định nếu Mỹ tiến công miền Bắc thì quân và dân ta sẽ kiên quyết giáng trả; Mỹ phải tôn trọng Hiệp định Giơnevơ năm 1954 về Việt Nam và các Hiệp định về Lào và Campuchia; phải rút hết quân đội và vũ khí, phải chấm dứt cuộc chiến tranh ở miền Nam Việt Nam; phải chấm dứt các hành động chiến tranh đối với miền Bắc Việt Nam. Đó là cách duy nhất để giải quyết hòa bình ở Việt Nam. Người tin tưởng Trung Quốc và các nước anh em sẽ ủng hộ nhân dân Việt Nam trong cuôc chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược,

- Ngày 29: họp Hội nghị Bộ Chính trị nghe và cho ý kiến về vấn đề  ngân sách Nhà nước năm 1965. Người chỉ rõ, nói tài chính là nói tiền, tiền do lao động làm ra. Do đó vấn đề của ta hiện nay là nâng cao năng suất lao động. Quân đội tham gia lao động tập trung vào các công trình nào đó, tiết kiệm, chống lãng phí: lãng phí vật tư, tiền, công lao động. Dựa vào "Ba xây, ba chống" nâng cao năng suất lao động. Phải có tổ chức, kỹ thuật, nắm chắc lao động.

- Ngày 30: Bài viết Củng cố và phát triển tốt hơn nữa các đội thủy lợi, bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 3926. Bài báo cho biết toàn miền Bắc đã có 17 nghìn đội chuyên thủy lợi với 33 vạn đội viên. Các đội này đã phát huy vai trò trong công tác thủy lợi năm 1964. Bài báo đưa ra các ví dụ cụ thể để khẳng định năng suất lao động của các đội thủy lợi chuyên, cả ở các công trình thủy lợi lớn, vừa và nhỏ. Vì vậy bà con nông dân càng tin tưởng và yêu quý các đội thủy lợi. Bài báo phê phán một số địa phương không chú ý củng cố đội thủy lợi, nêu lên một số yêu cầu thực hiện để các hợp tác xã củng cố và phát triển tốt các đội thủy lợi.

- Ngày 31: Chiều, thăm và nói chuyện với Hội nghị Bộ Công nghiệp nặng. Người nêu rõ vai trò của công nghiệp nặng đối với công nghiệp nhẹ, nông nghiệp và đời sống nhân dân; biểu dương một số ngành như than, điện, cơ khí đã hoàn thành vượt mức kế hoạch; phê phán một số khuyết điểm, đặc biệt là còn để lãng phí thời gian, công suất, máy móc thiết bị được sử dụng thấp; còn có những cán bộ lãnh đạo kém đoàn kết, tham ô. Người còn đề cập tác dụng và ý nghĩa của cuộc vận động "ba xây, ba chống" và căn dặn cán bộ, công nhân các ngành công nghiệp nặng phải làm tốt cuộc vận động này; phải tăng cường củng cố các chi bộ, công đoàn và Đoàn thanh niên; phải đoàn kết nhất trí, đẩy mạnh thi đua yêu nước; phải trau dồi đạo đức cách mạng, phấn đấu hoàn thành tốt kế hoạch Nhà nước năm 1965 và chuẩn bị tốt cho kế hoạch những năm sau.

* Tháng 12- 1965

- Ngày 2: Nói chuyện với Đại hội phụ nữ xuất sắc trong phong trào "Ba đảm đang" của Thủ đô, Người khen phụ nữ Thủ đô đã đạt được những kết quả tốt trên các mặt sản xuất, công tác, phục vụ chiến đấu, trong phong trào thi đua "Ba đảm đang". Người tự tay trao huy hiệu của Người tặng bảy phụ nữ có nhiều thành tích.

- Ngày 3: Bài viết nhan đề: Trí thức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đề ngày 3-12-1965. Bằng những dẫn chứng cụ thể, bài viết đã mô tả sinh động phong trào phản đối chiến tranh ở Việt Nam trong giới trí thức Mỹ đang ngày càng phát triển.

- Ngày 7: họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về tình hình miền Nam và một số công việc khác. Sau khi nghe Thủ tướng Phạm Văn Đồng báo cáo về tình hình cách mạng miền Nam, Người góp ý: Qua kinh nghiệm những trận đánh như Plâyme, Dầu Tiếng, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác địch vận; phải làm mạnh và kịp thời để phát huy tốt hiệu quả của chiến thắng. Người nêu một số ý kiến phân tích ý đồ chiến lược của giới cầm quyền và giới quân sự Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược ở miền Nam Việt Nam.

- Ngày 9: tiếp tục họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về tình hình miền Nam. Sau khi nghe những ý kiến thảo luận về phương pháp tiến hành và đường lối chỉ đạo chiến lược của ta nhằm đối phó với cuộc chiến tranh cục bộ của Mỹ, Người nêu rõ: Vì quân Mỹ đông, lại có hoả lực mạnh, nên khi ta tấn công tiêu diệt sinh lực địch thì không chỉ chú ý tiêu diệt về số lượng, mà phải chú ý đến tiêu diệt những đơn vị chủ chốt, những cơ quan đầu não của chúng như đánh phi công v.v.. Người phân tích: Mỹ đã thất bại về "chiến tranh đặc biệt" nên mới phải chuyển sang hình thái "chiến tranh cục bộ". Ta không vì Taylo mà cãi nhau về những chữ "đặc biệt" và "cục bộ"..., mà bất luận thế nào ta cũng phải đánh cả Mỹ lẫn nguỵ.

- Trước ngày 10: trả lời phỏng vấn của Tổng biên tập báo Người bình dân (cơ quan trung ương của Đảng Cộng sản Urugoay) E.A. Xalômông. Người khẳng định, nhân dân Việt Nam không hề nao núng trước những hành động của Mỹ leo thang chiến tranh trên cả hai miền Nam Bắc. Dù có đưa thêm mấy chục vạn quân vào miền Nam, dù có "leo thang" cao đến đâu đối với miền Bắc, rút cục đế quốc Mỹ cũng nhất định thất bại. Những hành động leo thang chiến tranh của Mỹ đã tự phơi bày thủ đoạn tuyên truyền "thương lượng hòa bình" giả dối của họ. Người nói rõ lập trường bốn điểm của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được nêu trong Tuyên bố ngày 8-4-1965 là cơ sở duy nhất đúng đắn cho việc giải quyết vấn đề hòa bình ở Việt Nam. "Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của chúng tôi còn lâu dài, gian khổ. Nhưng với sức mạnh đoàn kết và quyết tâm của toàn dân được sự đồng tình và giúp đỡ ngày càng to lớn của nhân dân toàn thế giới, nhân dân Việt Nam nhất định sẽ thắng lợi".

- Ngày 11: Trao đổi ý kiến tại Hội nghị Bộ Chính trị thảo luận về tính chất cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở miền Nam Việt Nam, Người giải thích về những ngữ: "chiến tranh cục bộ", "chiến tranh đặc biệt" và kết luận: "Đó là cách nói chữ của Mỹ. Còn ta cứ nói là "chiến tranh xâm lược". Người khẳng định: Dù với hình thức chiến tranh nào, nhân dân ta cũng quyết đánh, quyết thắng. Người phân tích tình hình thuận lợi, khó khăn của ta, khó khăn của địch và tin tưởng nhân dân ta chắc chắn sẽ làm phá sản học thuyết chiến tranh xâm lược kiểu "đôminô" của chúng. Người dự đoán: "Thời gian đến khi bầu cử tổng thống, nội bộ chúng sẽ mâu thuẫn". Người đề nghị: Bộ Chính trị cần có biện pháp giải thích trong toàn Đảng, toàn dân về mưu đồ, mục đích tiến hành chiến tranh đặc biệt hay chiến tranh cục bộ của Mỹ; xác định tư tưởng khắc phục gian khổ, hy sinh để đánh Mỹ và thắng Mỹ. Người còn nêu một số nội dung công tác cần phải đẩy mạnh để đáp ứng tình hình mới như công tác địch vận; kinh tế thời chiến; chống chiến tranh gián điệp của địch và chuẩn bị tinh thần ứng phó với việc Mỹ có thể ném bom Hà Nội, Hải Phòng. Người nhắc mỗi ngành, mỗi đơn vị cố gắng thực hiện nhiệm vụ của mình và phải báo cáo trước Chính phủ.

- Ngày 14: Hội nghị Bộ Chính trị bàn về sách lược đấu tranh ngoại giao. Sau khi nghe ý kiến của ủy viên Bộ Chính trị Phạm Hùng, Người nêu một số vấn đề có tính sách lược trong cách tuyên truyền và ngoại giao của ta, nội dung các bản tuyên bố của Mặt trận Dân tộc Giải phóng ở miền Nam phải thống nhất về quan điểm với miền Bắc, không mâu thuẫn với các nước ủng hộ ta. Người nói: "Ta đưa ra cái gì cũng phải nhìn đến chính trị chung". Người phân tích một số diễn biến phức tạp, những khó khăn và thuận lợi trong quan hệ quốc tế và sách lược trong đấu tranh ngoại giao của ta.

- Ngày 15: gửi thư cho Hội Chữ thập đỏ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà nhân dịp Hội họp Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III. Người chúc các đại biểu mạnh khoẻ, làm việc hăng hái để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn.

-  Ngày 16: Hội nghị Bộ Chính trị trao đổi ý kiến về bản tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ về việc ngừng ném bom miền Bắc và một số công việc ngoại giao.

Phát biểu về việc Mỹ phải tạm thời ngừng ném bom bắn phá miền Bắc, Người đề nghị: Ta nên có tuyên bố trả lời Mỹ. Nói thế nào cho cứng cỏi nhưng dễ nghe, trong đó nêu rõ ra là nhân dân Việt Nam muốn hòa bình, cuộc chiến tranh giữa Việt Nam và Mỹ kết cục cả hai bên đều thiệt hại. Nhưng bản tuyên bố phải khẳng định rõ: "Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tuyên bố rằng: chỉ khi nào Chính phủ Mỹ chấm dứt vĩnh viễn và không điều kiện các cuộc ném bom, ... công nhận lập trường bốn điểm của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và chứng tỏ bằng việc làm thì mới có thể tính đến một giải pháp chính trị về vấn đề Việt Nam".

- Ngày 18: Hội nghị Bộ Chính trị bàn về vấn đề tổ chức trong cơ quan Đảng.

Sau khi nghe Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Đức Thọ báo cáo và nghe ý kiến của một số ủy viên, Người phát biểu ý kiến về việc quy định chế độ làm việc giữa chủ tịch và phó chủ tịch các tỉnh với các bộ trưởng các bộ; quy định về quyền hạn, chức danh của lãnh đạo các ngành, các cơ quan trung ương v.v., Người nhất trí với đề nghị của Bộ Chính trị là thành lập một ban cán sự đảng, đồng thời là hội đồng quốc phòng Khu IV với thành phần như Hội đồng Quốc phòng hiện nay.

- Ngày 19: gửi điện chúc mừng Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam nhân dịp kỷ niệm lần thứ năm ngày thành lập Mặt trận.

Người điểm lại quá trình đế quốc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam; những thắng lợi của quân và dân ta trên cả hai miền trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nhất là những chiến công vang dội ở Vạn Tường, Plâyme, Bàu Bàng, Dầu Tiếng; ca ngợi vai trò của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trong việc tổ chức, lãnh đạo nhân dân miền Nam đoàn kết chiến đấu vì độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc. Người khẳng định: Đồng bào miền Bắc hăng hái thi đua "mỗi người làm việc bằng hai", vừa sản xuất vừa chiến đấu, hết sức hết lòng ủng hộ đồng bào miền Nam ruột thịt; "miền Nam Việt Nam nhất định sẽ được giải phóng! Tổ quốc Việt Nam nhất định sẽ được hòa bình, thống nhất! Đồng bào ta ở hai miền Nam Bắc nhất định sẽ được sum họp một nhà".

Tối, Người tham gia Đoàn Chủ tịch cuộc mít tinh kỷ niệm lần thứ năm ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (20-12), lần thứ 19 ngày Toàn quốc kháng chiến (19-12) và lần thứ 21 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12).

- Ngày 21: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh khai mạc Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khoá III, bàn về tình hình và nhiệm vụ mới.

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hội nghị mừng công của Trung đoàn 600. Người biểu dương những thành tích của đơn vị; căn dặn cán bộ, chiến sĩ cố gắng công tác, học tập; thi đua sản xuất tiết kiệm, giữ bí mật, đề cao cảnh giác; giữ gìn kỷ luật. Người lấy ý kiến dân chủ tại Hội nghị và tự tay trao tặng năm huy hiệu cho năm cán bộ, chiến sĩ có nhiều thành tích.

- Ngày 22: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Sau khi nghe báo cáo tham luận của Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình về tình hình địa phương và kinh nghiệm chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, Người đề nghị Trung ương khen ngợi quân và dân Quảng Bình. Các tỉnh khác nên học kinh nghiệm của Quảng Bình để tập trrung làm tốt hai mặt sản xuất, chiến đấu và tiết kiệm... Cái hay là nhân dân địa phương tự nguyện, không gò ép, mệnh lệnh.

Người đánh giá cao những kinh nghiệm về xây dựng chi bộ Đảng và chi đoàn, công tác vận động quần chúng của Quảng Bình và cho rằng ta còn chiến đấu lâu dài nên việc giải quyết tốt sinh hoạt cho nhân dân cần được chú ý đúng mực; vấn đề giải quyết thương vong, khắc phục hậu quả sau khi địch oanh tạc phải làm tốt hơn. Người căn dặn: "Tỉnh Quảng Bình làm tốt nhưng chưa phải tốt 100%. Phải cố gắng nữa để xứng đáng với lời khen của Trung ương".

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị thảo luận những nội dung sẽ thảo luận trong cuộc hội đàm với Đoàn đại biểu Trung Quốc.

19 giờ, Người dự chiêu đãi do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Võ Nguyên Giáp tổ chức nhân dịp kỷ niệm 21 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12). Phát biểu tại buổi chiêu đãi, Người khen ngợi thành tích của quân đội sau 21 năm chiến đấu và trưởng thành. Người kêu gọi: "Quân và dân cả nước ta từ Nam đến Bắc cần kiên quyết chiến đấu, giành những thắng lợi to lớn hơn nữa, nhất định đánh bại giặc Mỹ xâm lược, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, tiến tới hòa bình thống nhất nước nhà.

Đồng bào và chiến sĩ ta hãy hăng hái thi đua yêu nước, anh dũng tiến lên đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn".

- Ngày 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị thảo luận về nội dung bản tuyên bố của Bộ Ngoại giao ta lên án âm mưu của Mỹ tăng cường và mở rộng chiến tranh xâm lược miền Nam, bắn phá miền Bắc.

- Ngày  26 : tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Sau khi nghe Bí thư thứ nhất Lê Duẩn trình bày báo cáo về tình hình miền Nam và âm mưu của đế quốc Mỹ, Người phát biểu nhấn mạnh về ý đồ xâm lược và những thủ đoạn lừa bịp của Mỹ. Người khẳng định nhân dân Việt Nam kiên quyết chiến đấu trong bất kỳ hoàn cảnh nào, nhưng vẫn sẵn sàng giải quyết cuộc chiến tranh bằng thương lượng hòa bình. Người nói: "Nếu Mỹ thực sự xin ra thì ta còn tặng hoa cho họ nữa".

Trong phiên họp chiều, phát biểu kết luận Hội nghị, Người khẳng định: Hội nghị đã biểu hiện sự nhất trí cao của Ban Chấp hành Trung ương trong việc xây dựng quyết tâm đánh Mỹ và quyết thắng Mỹ. Người nhấn mạnh những nội dung trong Nghị quyết đã được Hội nghị thông qua về tình hình và nhiệm vụ mới. Người yêu cầu tinh thần của Nghị quyết phải được phổ biến, tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân, phải biến Nghị quyết thành sức mạnh trong phong trào cách mạng của quần chúng. Các cấp lãnh đạo, các ngành, các địa phương phải chú ý làm tốt chính sách hậu phương quân đội; chú trọng công tác kiểm tra đôn đốc, giải quyết kịp thời các tình huống khi xảy ra chiến tranh. Người nói: "Chúng ta đã giành được những thắng lợi to lớn. Ta càng đánh càng mạnh. Các nước anh em giúp đỡ ta. Nhân dân thế giới, kể cả nhân dân Mỹ, cũng đồng tình và ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta. Toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đoàn kết chặt chẽ, quyết tâm làm đúng Nghị quyết của Trung ương, không sợ gian khổ, hy sinh thì thất định chúng ta đánh thắng được giặc Mỹ xâm lược, giải phóng được miền Nam, bảo vệ miền Bắc, thống nhất nước nhà".

Cùng ngày, bài viết nhan đề: Kẻ cướp nói chuyện "hòa bình" , bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân dân, số 4283. Bài báo phê phán những thủ đoạn lừa bịp của đế quốc Mỹ về "đàm phán không điều kiện" và cho biết mỗi lần họ nói "hòa bình" là một lần họ đưa thêm lính để mở rộng chiến tranh xâm lược miền Nam Việt Nam. Bài báo khẳng định: "Với tinh thần gang thép, chúng ta vừa dũng cảm chiến đấu, vừa ra sức sản xuất và tiết kiệm, không sợ gian khổ, không sợ hy sinh thì chắc chắn là Mỹ nhất định thua, Ta nhất định thắng!"

- Ngày 28: Hội nghị Bộ Chính trị  thảo luận những nội dung sẽ hội đàm với Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô và bản thông báo của Đại sứ Hunggari. Về những nội dung sẽ hội đàm với Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô, Người nêu một số điểm như thảo luận về vấn đề chính trị và quan hệ hai Đảng; thông báo tình hình kinh tế, quân sự của Việt Nam, thảo luận vấn đề Liên Xô viện trợ cho Việt Nam. Người đề nghị giao nhiệm vụ cho một số cán bộ nghiên cứu tình hình các mặt của Liên Xô; các thành viên phía Việt Nam sẽ tham dự hội đàm.

Người yêu cầu khi trình bày những quan điểm của Chính phủ ta về các vấn đề quan hệ quốc tế cần hết sức cẩn thận nhưng cởi mở, thân tình.

Đối với bản thông báo của Đại sứ Hunggari, Người nêu ý kiến đề nghị Hunggari ủng hộ Việt Nam theo đúng lập trường mà Chính phủ Việt Nam đã tuyên bố.

- Ngày 29: Hồi 7 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh xem triển lãm "Một số hình ảnh các dân tộc miền núi đoàn kết sản xuất, chiến đấu chống Mỹ" tổ chức ở Hà Nội. Sau khi xem gian trưng bày, Người nhắc nhở: Triển lãm cần bổ sung một số hình ảnh, nên làm cho gọn nhẹ; cần phối hợp với các địa phương tổ chức cho đồng bào các dân tộc miền núi xem.

7 giờ 45, xem triển lãm "Năm năm thắng lợi vẻ vang tổ chức tại Câu lạc bộ Thống nhất (Hà Nội) nhân dịp kỷ niệm lần thứ 5 ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Người rất vui khi xem những bức ảnh về sự phát triển lớn mạnh của phong trào cách mạng miền Nam, những thắng lợi mà quân và dân miền Nam đã giành được trong năm năm qua, nhất là trong năm 1965.

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen bộ đội công binh đã nêu cao quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, hoàn thành nhiệm vụ phục vụ chiến đấu, góp phần vào chiến thắng chung.

- Ngày 30: Phát biểu tại Hội nghị Bộ Chính trị bàn về thái độ của ta đối với bản tuyên bố 14 điểm của Chính phủ Mỹ về vấn đề thương lượng hòa bình, Người phân tích: Mỹ nhờ nhiều nước thuyết phục ta thương lượng, ta phải trấn tĩnh. Trong 14 điểm tuyên bố của Mỹ không nói đến việc Mỹ rút quân khỏi Việt Nam. Không những thế, cuối tháng 4 năm nay, Giônxơn còn nói Mỹ sẽ không rút quân mà còn đưa thêm quân vào Việt Nam. Quốc hội của Mỹ sắp họp, Giônxơn muốn đạt được một điểm gì đó đối với ta, nếu không nội bộ chúng sẽ cãi nhau liểng xiểng. Ta phải đánh thật mạnh để cho phe chủ hoà ở Mỹ thắng thế. Người đề nghị chỉ nên đưa "Tuyên bố bốn điểm" của Chính phủ ta trả lời trước dư luận Mỹ và thế giới thì tự nhiên tuyên bố của Mỹ sẽ "như ném hạt cát vào mắt người ta".

- Ngày 31: tiếp tục họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về chủ trương của ta đối với đề nghị 14 điểm của Mỹ. Sau khi nghe báo cáo của một số ủy viên và ý kiến phát biểu của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Người nhận định: "Chưa bao giờ Mỹ nói đến Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, nói đến Mặt trận thì nguỵ quyền tan rã. Người phân tích âm mưu của Mỹ: "Nhất định Mỹ không chịu tuyên bố đình chỉ vĩnh viễn và không điều kiện việc ném bom miền Bắc. Vì vậy, ta phải kiên quyết đòi Mỹ chấm dứt ném bom không điều kiện đối với miền Bắc và rút quân khỏi miền Nam. Có như vậy mới tranh thủ được sự đồng tình ủng hộ của các lực lượng tiến bộ trên thế giới. Bộ Ngoại giao cần tuyên bố chính thức chứ không dùng hình thức họp báo. Người chỉ rõ những khó khăn về phía Mỹ và đề nghị tuyên bố về lập trường của ta, nêu bốn điểm của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là phải có điều kiện về miền Nam.

* Tháng 12- 1966

- Ngày 4: Bài viết Tổng Giôn thật xúi quẩy, bút danh Nói Thật, đăng báo Nhân dân, số 4623. Bài báo chỉ rõ những thất bại của Tổng thống Mỹ L.Giônxơn ở trong nước và trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Trong cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ ngày 8-11-1966, đảng cầm quyền của L.Giônxơn bị mất 45 ghế ở Hạ nghị viện và ba ghế ở Thượng nghị viện. Ngày 2-12-1966, Mỹ cho 100 máy bay đánh phá miền Bắc Việt Nam thì 11 chiếc bị bắn rơi. Tại miền Nam, binh lính Mỹ luôn luôn bị vướng phải mìn, chông của Quân giải phóng.

- Ngày 13: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về việc mở mặt trận đấu tranh ngoại giao chống Mỹ, cứu nước.

Cùng ngày, Người cùng Phó Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng tiếp Giáo sư Nguyễn Văn Hiếu, Tổng thư ký Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

- Ngày 15: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen quân dân Hà Nội bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 1.600 trên miền Bắc. Nhân dịp này, Người tặng quân dân Hà Nội cờ Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

- Ngày 19: Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi của ông Nguyễn Văn Tiến, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại miền Bắc.

- Ngày 20: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch ủy ban trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam. Người đánh giá cao những thành tích, chiến công của quân dân ta ở hai miền Nam Bắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và khẳng định cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta nhất định sẽ giành được thắng lợi cuối cùng.

Cùng ngày, người gửi thư khen ngợi hợp tác xã nông nghiệp Tân Phong (Thái Bình) đạt năng suất lúa cao nhất miền Bắc: 7,205 tấn trên một ha gieo trồng.

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời thư của các báo Nhật Bản Chunichi Simbun, Tôkyô Simbun, Nisi, Nihông Simbun và Hôkaiđô Simbun, cảm ơn nhân dân Nhật Bản đã ủng hộ cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam.

Cùng ngày, trả lời phỏng vấn của báo Nhật Bản Akahata. Trả lời câu hỏi về việc Mỹ cho máy bay bắn phá khu vực nội thành Hà Nội và âm mưu mở rộng chiến tranh xâm lược Việt Nam, Người nêu rõ những thắng lợi quan trọng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước ở cả hai miền Nam - Bắc; vạch ra những thủ đoạn "thương lượng hòa bình" giả tạo của Mỹ. Người nói: "Vì độc lập, tự do cho Tổ quốc, vì hòa bình ở châu á và thế giới, nhân dân Việt Nam không sợ hy sinh gian khổ, quyết đánh, quyết thắng và nhất định sẽ thắng giặc Mỹ xâm lược". Về những câu hỏi khác, Người khẳng định muốn giải quyết những vấn đề Việt Nam, Chính phủ Mỹ phải rút quân về nước, phải triệt để tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nước Việt Nam. Người mong muốn sẽ nhận được sự ủng hộ hơn nữa của Đảng Cộng sản và nhân dân Nhật Bản.

Cùng ngày, Người thăm cơ quan Đại diện thường trực Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam tại miền Bắc.

- Ngày 21: Tại Nhà khách 12 Ngô Quyền, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại diện Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

- Trước ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tổ chức nhân kỷ niệm lần thứ 22 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Ngày 22: bài viết Phải chăng thế này là thực hành tiết kiệm, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân dân, số 4641. Bài báo cho biết nhiều địa phương trên miền Bắc còn có tình trạng lãng phí, nhất là việc liên hoan, tiệc tùng. Có xã chỉ trong một tháng đã giết 52 con lợn. Có trường hợp chỉ 15 cán bộ xã cũng giết một con lợn để liên hoan. Bài báo kết luận bằng câu trích từ báo Hải Phòng:

              "Nhẹ làm mà lại nặng chi,

           Một mai rồi biết lấy gì mà ăn".

- Ngày 23: họp Hội nghị Bộ Chính trị nghe báo cáo về nội dung và diễn biến mới của Đại hội lần thứ IX Đảng Xã hội công nhân Hunggari, kết quả cuộc hội đàm với Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô và vấn đề đấu tranh ngoại giao.

Người đề nghị nhân viết thư trả lời Giáo hoàng để tỏ rõ thiện chí hòa bình của ta, đòi đế quốc Mỹ chấm dứt ném bom miền Bắc và rút quân đội ra khỏi miền Nam, vạch trần thủ đoạn lừa bịp của đế quốc Mỹ.

Cùng ngày, Người gửi thư cho nhân dân Mỹ nhân dịp năm mới. Người lên án cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ đối với nhân dân Việt Nam. Cuộc chiến tranh đó đã gây đau thương, tang tóc cho nhân dân Việt Nam và cả nhân dân Mỹ. Người vạch rõ âm mưu mở rộng chiến tranh, những thủ đoạn "thương lượng hòa bình" của Mỹ và khẳng định nhân dân Việt Nam sẽ kiên quyết chiến đấu vì độc lập tự do cho Tổ quốc mình. Người hoan nghênh và cảm ơn sự ủng hộ của nhân dân Mỹ đối với cuộc đấu tranh yêu nước của nhân dân Việt Nam.

Cùng ngày, bài viết Đáng khen, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân dân, số 4642. Người biểu dương cán bộ, xã viên thôn Nga Mi Thượng, huyện Thanh Oai, Hà Tây trước đây nổi tiếng nấu rượu trái phép, nay đã gương mẫu thực hiện chính sách tiết kiệm. Tác giả trích báo Hà Tây ngày 14-2-1966 cho biết, do bỏ được việc nấu rượu trái phép, đẩy mạnh sản xuất, thực hành tiết kiệm, nên hợp tác xã Nga Mi Thượng đã đạt được "bảng vàng năm tấn". Nếu năm 1965 Nga Mi Thượng không hoàn thành nghĩa vụ bán lương thực cho Nhà nước thì năm 1966 đã dư thừa tới 40 tấn "thóc chống Mỹ".

- Ngày 29: phát biểu tại phiên họp cuối năm của Hội đồng Chính phủ, Người điểm lại những thắng lợi trong năm 1966 của các nước anh em trong xây dựng đất nước và bảo vệ hòa bình; những thành tựu và chiến công của quân dân ta ở cả hai miền Nam Bắc trong sản xuất và chiến đấu; chỉ ra những mặt yếu kém cần khắc phục như công tác cán bộ và căn dặn trong công tác lưu thông phân phối phải nhớ hai điều quan trọng:

"- Không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng;

  - Không sợ nghèo, chỉ sợ lòng dân không yên".

Người chỉ rõ ba nhiệm vụ quan trọng cần thực hiện là cán bộ, công nhân viên nhà nước, nhất là cán bộ lãnh đạo, phải cố gắng vươn lên cho xứng đáng với nhân dân anh hùng; phải giúp đỡ tiền tuyến lớn; cải tiến quản lý kinh tế tài chính cho hợp với hoàn cảnh chiến tranh. Để thực hiện được nhiệm vụ đó phải đoàn kết, liên hệ chặt chẽ với quần chúng, phải kiểm tra công tác và cán bộ, giữ bí mật quốc gia, thưởng phạt nghiêm minh, chống tham ô lãng phí, thực hành tiết kiệm và phải quan hệ hữu nghị, đoàn kết với chuyên gia nước ngoài đang công tác tại Việt Nam.

Về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, sau khi phân tích những khó khăn của địch, Người kết luận: "Giặc Mỹ xâm lược nhất định thua! Nhân dân ta nhất định thắng".

- Ngày 30: nói chuyện với Đại hội anh hùng chiến sĩ thi đua chống Mỹ, cứu nước, Người chỉ rõ Chính phủ ta là một tập thể rất xứng đáng được tặng danh hiệu Anh hùng. Nhưng Ban Thi đua không đề nghị tặng danh hiệu Anh hùng cho Chính phủ. "Bởi vì Chính phủ ta là một Chính phủ làm đầy tớ của nhân dân, một lòng một dạ phục vụ nhân dân. Nếu ai ở trong Chính phủ mà muốn làm quan thì không ở được trong Chính phủ ta. Bác nói thế là chẳng những trong Chính phủ trung ương mà cả chính phủ địa phương cho đến các uỷ ban hành chính xã, nếu ai muốn làm quan thì mời đi làm quan chứ không được ở trong chính quyền của ta". Người biểu dương thành tích trong chiến đấu, sản xuất, công tác và học tập của các đại biểu, nhất là các đại biểu nhỏ tuổi, khuyết tật; nhắc nhở các anh hùng, chiến sĩ thi đua không được tự mãn mà phải không ngừng rèn luyện để ngày càng tiến bộ.

- Ngày 31: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm tỉnh Thái Bình. Đây là lần thứ năm Người về thăm tỉnh này. Tối, Người nghỉ tại xã Tân Hoà, huyện Vũ Thư.

Sáng ngày 1-1-1967, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với cán bộ, nhân dân tại đình Phương Cáp, xã Hiệp Hoà. Người căn dặn cán bộ, nhân dân trong sản xuất phải chú ý làm tốt công tác thuỷ lợi, giống, phân bón và phòng trừ sâu bệnh. Trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu cần phải chú trọng công tác phòng không nhân dân. Khi đi qua cánh đồng Nội Lài rộng ba ha, nghe đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ báo cáo đây là cánh đồng 10 tấn của Thái Bình, Người rất vui và mong Thái Bình có nhiều cánh đồng như vậy.

- Trong tháng: Chủ tịch Hồ Chí Minh xem phim tài liệu về chống chiến tranh phá hoại và phong toả của đế quốc Mỹ. Người khen ngợi hành động dũng cảm của các chiến sĩ lái canô kích cho thuỷ lôi địch nổ và nói với Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Phan Trọng Tuệ: "Chú thử nghĩ xem có phương pháp nào điều khiển canô tự động chạy qua bãi thuỷ lôi, chứ làm thế này nguy hiểm cho tính mạng của các chiến sĩ".

* Tháng 12- 1967

- Từ tháng 9, ngày 10 đến tháng 12, ngày 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh đi nghỉ và chữa bệnh tại ngoại ô Bắc Kinh, Trung Quốc.

- Ngày 11: Từ Trung Quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho Bộ Chính trị dặn một số việc phải chuẩn bị, đặc biệt là bài phát biểu trong các buổi lễ kỷ niệm. Người cũng gửi ảnh và bài chúc mừng ngày sinh của Mao Chủ tịch và góp ý cho bài báo nói về quan hệ Trung Việt.

- Ngày 19: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện văn tới Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ và các vị trong ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, nhân dịp kỷ niệm lần thứ bảy ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Người nhiệt liệt khen ngợi những chiến thắng to lớn mà nhân dân ta đã giành được trong thời gian vừa qua trên cả hai miền Nam- Bắc, đồng thời khẳng định rằng: “Cuộc kháng chiến của nhân dân ta lâu dài, gian khổ, nhưng nhất định sẽ thắng lợi hoàn toàn”.

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Chủ tịch ủy ban Thường vụ Quốc hội Trường Chính và Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng gửi điện mừng tới Thủ tướng Nội các Kim Nhật Thành và Uỷ viên trưởng ủy ban Thường vụ Hội nghị nhân dân tối cao nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Triều Tiên - Kim In Trung nhân dịp các ông nhậm chức.

- Trước ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp bà Lê Hằng Huân và cô Thanh Hà là vợ và con gái của thiếu tướng Nguyễn Sơn. Người ân cần hỏi thăm tình hình sức khoẻ, việc ăn ở, sinh hoạt của gia đình và động viên bà Hằng Huân cố gắng dạy dỗ các con ngoan ngoãn tiến bộ.

-        Ngày 23: Sau một thời gian chữa bệnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Bắc Kinh (Trung Quốc) về đến Hà Nội.

- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh tham gia Đoàn Chủ tịch cuộc mít tinh kỷ niệm ngày Toàn quốc kháng chiến (19-12-1946) và ngày Thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944).

Sau khi nghe Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng đọc lời khai mạc, Người phát biểu ý kiến nêu rõ ý nghĩa trọng đại của sự kiện thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và sự trưởng thành lớn mạnh của quân đội ta hỗ trợ quần chúng giành chính quyền, đưa đến thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám và cuộc Kháng chiến chống thực dân Pháp. Người nhiệt liệt khen ngợi những tấm gương anh hùng của toàn thể già, trẻ, gái, trai, dân quân tự vệ và các lực lượng vũ trang nhân dân, đã nêu cao ý chí kiên cường, bất khuất, anh dũng lập công trên các chiến trường chống Mỹ và tin tưởng rằng: “31 triệu đồng bào ta ở cả hai miền, bất kỳ già, trẻ, gái, trai phải là 31 triệu chiến sĩ anh dũng diệt Mỹ, cứu nước, quyết giành thắng lợi cuối cùng”.

17 giờ, Người tiếp đồng chí Nguyễn Lương Bằng cùng hai con gái vào thăm và ăn cơm với Người.

20 giờ, Bác sĩ Trung Quốc kiểm tra sức khoẻ cho Người.

- Ngày 27: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen đồng bào và chiến sĩ Quân khu IV dũng cảm, kiên cường, đánh giỏi, thắng lớn đã bắn rơi hơn 1.000 máy bay, trong đó có hai chiếc B.52, bắn cháy và bắn chìm nhiều tàu chiến của đế quốc Mỹ. Người mong quân và dân Quân khu IV phát huy chiến thắng, đoàn kết chặt chẽ cùng nhân dân cả nước, giành nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa.

- Ngày 28: Người họp Hội nghị Bộ Chính trị quyết định chủ trương mở đợt Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (1968).

Sau Hội nghị, Người chỉ thị cho cán bộ chỉ huy các chiến trường: Kế hoạch phải thật tỉ mỉ. Hợp đồng phải thật khớp. Bí mật phải thật tuyệt đối. Hành động phải thật kiên quyết. Cán bộ phải thật gương mẫu.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc để ghi âm Thư chúc Tết gửi đồng bào và chiến sĩ cả nước nhân dịp Tết Mậu Thân.

- Ngày 30: Từ 7 giờ 15 đến 9 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị nghe đồng chí Cao Văn Khánh- Phó Tổng Tham mưu trưởng - báo cáo những diễn biến mới nhất của tình hình chiến sự miền Nam.

16 giờ , Người tiếp Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng và nữ Anh hùng lực lượng vũ trang Tạ Thị Kiều.

16 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự phiên họp cuối năm của Hội đồng Chính phủ. Sau khi nghe Thủ tướng Phạm Văn Đồng báo cáo tình hình chung và hoạt động của Chính phủ, Người đã phát biểu khen ngợi Bộ Quốc phòng, Bộ Giao thông vận tải và thanh niên nước ta. Người nói: “Chúng ta là những người đã từng tham gia cách mạng lâu, đã chống Pháp thắng lợi, cứ tưởng là chúng ta có nhiều kinh nghiệm rồi, nhưng bây giờ phải học tập các chiến sĩ, học tập thanh niên. Có một số đồng chí tự cho mình là đã cống hiến nhiều rồi, bây giờ sinh ra lề mề, không có khí thế vươn lên như các cháu thanh niên xung phong, như các chiến sĩ. Thanh niên ta bây giờ rất hăng say làm việc, không kể giờ giấc, ngày đêm, dám đánh giặc không sợ chết. Một người đã không sợ chết, một dân tộc đã không sợ hy sinh gian khổ thì nhất định sẽ chiến thắng”.

Người cũng khen ngợi phong trào nông nghiệp và công nghiệp địa phương và chỉ rõ: “Tôi đề nghị các vị Bộ trưởng nên luyện cho mình có đôi chân hay đi, đôi mắt hay nhìn, cái óc hay nghĩ, không nên chỉ ngồi ở bàn giấy, theo kiểu “đạo nhân phòng thủ””.

Người yêu cầu Bộ Công nghiệp nhẹ và Bộ Nội thương phải phối hợp chặt chẽ với nhau giải quyết tốt nhu cầu đời sống của nhân dân và chỉ thị: “Chúng ta phải gương mẫu trong quản lý và bảo vệ của công, chống lại sự phá hoại của địch, chống việc tham ô”. Người căn dặn phải tăng cường đoàn kết nội bộ, chỉnh đốn lề lối làm việc vì “có tình trạng là hội mà không nghị, nghị mà không quyết, quyết rồi mà không làm”.

Người đề nghị Chính phủ phải chú ý tổ chức Tết tiết kiệm, và phải có quà để động viên khuyến khích anh em, chiến sĩ ngoài mặt trận.

 Sau cùng, Người chúc Tết và tặng mỗi thành viên Hội đồng Chính phủ một quả cam, mà theo Người nói “Cũng có ý nghĩa là khổ tận cam lai”.

18 giờ, Người tiếp và mời cơm vợ cùng hai con của Cố Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đến thăm Người.

 Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các vị lãnh đạo Nhà nước và Chính phủ ta gửi điện mừng tới các vị lãnh đạo Nhà nước và Chính phủ nước Cộng hoà Cu ba, nhân dịp kỷ niệm lần thứ chín ngày Giải phóng nước Cộng hoà Cu ba.

-        Trước ngày 31: Nhân dịp năm mới (1968), Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện văn tới các bạn người Mỹ đấu tranh vì tự do, hoà bình và chính nghĩa, chống chiến tranh của đế quốc Mỹ ở Việt Nam. Bức điện của Người tố cáo trước dư luận nhân dân tiến bộ Mỹ những tội ác man rợ mà bọn xâm lược Mỹ và tay sai đã gây ra ở Việt Nam, vạch trần tính chất phi nghĩa của cuộc chiến tranh này đồng thời chỉ rõ nó cũng là một thảm họa cho nhân dân Mỹ cả về người và của. Người khẳng định lập trường của nhân dân Việt Nam là muốn sống hoà bình hữu nghị với tất cả các dân tộc trên toàn thế giới, cả với nhân dân Mỹ.

Cuối cùng, thay mặt toàn thể nhân dân Việt Nam, Người cảm ơn những người bạn Mỹ đã dũng cảm đấu tranh phản đối cuộc chiến tranh xâm lược để “vừa bảo vệ chính nghĩa, vừa ủng hộ chúng tôi”.

* Tháng 12- 1968

- Ngày 1: Hồi 16 giờ, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng gặp mặt thân mật với đoàn thiếu niên dũng sĩ diệt Mỹ của miền Nam ra thăm miền Bắc và cùng ăn cơm với các cháu.

- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị bàn về vận động dân chủ ở nông thôn.

- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị tại số 4, Nguyễn Cảnh Chân thảo luận về tình hình nội bộ chính quyền Mỹ, quan hệ Mỹ - ngụy và vấn đề đấu tranh ngoại giao ở Hội nghị Pari..

- Ngày 11: hồi 7 giờ 30, tại Nhà sàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với đồng chí Lê Hiến Mai. 17 giờ, Người họp Bộ Chính trị.

- Ngày  13: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị nghe báo cáo về tình hình ở Liên khu V.

- Ngày 15: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp thân mật các đồng chí lãnh đạo Đảng Nhân dân cách mạng Lào: Cayxỏn Phômvihản, Xuphanuvông, Nuhắc Phunxavẳn, Khăm Tày Xiphanđon và một số đồng chí khác.

- Ngày 16: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Hội trường Ba Đình đặt vòng hoa viếng và dự lễ truy điệu Bộ trưởng Bộ Y tế Phạm Ngọc Thạch vừa hy sinh ở chiến trường miền Nam ( Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch hy sinh ngày 7-11-1968, trong khi đang nghiên cứu y học ở chiến trường miền Nam).

- Ngày 17: Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe báo cáo kết quả Hội nghị tổng kết lần thứ nhất của bộ đội đặc công.

17 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp đoàn đại biểu Tỉnh ủy Thái Bình.

- Ngày 18: Hồi 19 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tham gia Đoàn Chủ tịch cuộc mít tinh kỷ niệm lần thứ 8 ngày thành lập Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.

Cuối buổi mít tinh, Người cùng đồng bào hát bài “Giải phóng miền Nam” rồi tặng hoa ông Nguyễn Phú Soại, Trưởng đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam tại Hà Nội và các cháu thiếu niên dũng sĩ miền Nam vây quanh Người trên khán đài.

- Ngày 19: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, nhân kỷ niệm lần thứ 8 ngày thành lập Mặt trận. Sau khi nêu lên những thắng lợi của cách mạng miền Nam dưới sự lãnh đạo của Mặt trận, khen ngợi chiến công của đồng bào, chiến sĩ miền Nam, Người chỉ rõ, để giải quyết vấn đề Việt Nam, “Mỹ phải bàn bạc với Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam về mọi vấn đề liên quan đến miền Nam Việt Nam”. Cuối bức điện, Người chúc toàn thể đồng bào miền Nam phát huy khí thế chiến thắng, tiến lên giành thắng lợi to lớn hơn nữa, hoàn thành sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

- Ngày 20: Hồi 7 giờ, tại Nhà sàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với đồng chí Nguyễn Thọ Chân. 15 giờ, Người gặp 30 cán bộ, chiến sĩ đặc công từ miền Nam ra báo cáo.

- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng và nhiều cán bộ khác của Đảng, Nhà nước đến đặt vòng hoa tại đài liệt sĩ Nghĩa trang Mai Dịch nhân kỷ niệm lần thứ 24 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến xem phòng tranh bộ đội nhân dịp ba ngày kỷ niệm lớn 19, 20, 22-12. Người đã xem 300 bức tranh chọn lọc từ 1500 bức từ các chiến trường, các đơn vị gửi về. Sau đó, Người nói chuyện với những người có mặt ở phòng tranh, khen ngợi bộ đội đã cố gắng đẩy mạnh hoạt động văn hóa trong điều kiện chiến đấu gian khổ, quyết liệt như vậy là rất tốt và chỉ ra rằng cần làm cho nhiều người tham gia sinh hoạt văn hóa văn nghệ hơn nữa, có nhiều tranh vẽ tốt, bài hát, bài thơ hay, góp phần động viên bộ đội và nhân dân anh dũng chiến đấu, tích cực công tác, đánh thắng giặc Mỹ. Như vậy, bộ đội ta là đội quân chiến đấu giỏi, công tác tích cực, có văn hóa và đời sống tinh thần lành mạnh vui tươi.

- Ngày 26: Buổi sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp một cán bộ từ chiến trường miền Nam ra, sau ở lại cùng ăn cơm trưa với Người.

- Ngày 27: Hồi 7 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe Tổng Cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp Nguyễn Tạo báo cáo về tình hình trồng cây, gây rừng.

Tổng Cục trưởng trình bày với Người những bản thống kê về sự phá hoại của địch như ném bom, rải chất độc hủy diệt trên những cánh rừng miền Nam và tình trạng đẵn gỗ, đốt rừng bừa bãi ở miền Bắc. Tổng Cục trưởng thưa với Người:

+ Ở miền Bắc, cứ đà này thì chỉ còn 10, 15 năm nữa chúng ta sẽ “hoàn thành xuất sắc” công cuộc phá rừng đầu nguồn...

Chủ tịch báo cho Tổng Cục trưởng Lâm nghiệp rằng Người sẽ vận động nhân dân trồng cây, mở đầu bằng Tết trồng cây, dặn dò cơ quan lâm nghiệp phải chuẩn bị cây giống, tiếp tục công tác tuyên truyền vận động đồng bào bảo vệ rừng, phủ xanh những rừng đã bị đốt, phá...

Tổng Cục trưởng ngỏ ý mời Người vào thăm rừng Cúc Phương. Người nhận lời.

- Ngày 28: Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe Bộ Chính trị và đồng chí Nguyễn Duy Trinh báo cáo lại cuộc họp buổi sáng của Bộ Chính trị bàn về đấu tranh ngoại giao với Mỹ. Người nói: “khâu chính làm trì hoãn là ta làm chưa đến mức mà Mỹ thấy cấp bách phải ra. Ta cần kiên nhẫn và cẩn thận.”

- Ngày 30: Hồi 16 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa. Người khen ngợi tinh thần chiến đấu ngoan cường của quân dân Thanh Hóa chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ trong đó có chiến công bảo vệ cầu Hàm Rồng, giữ vững mạch máu giao thông.

Nhìn thấy một cán bộ ăn mặc sang trọng, thắt cavát, đi giày bóng, Người hỏi:

+ Chú công tác ngành nào?

+ Thưa Bác, cháu ở ủy ban nông nghiệp.

+ Chú có lội đồng được không! Có lẽ nên chuyển chú sang thương nghiệp thì hơn....

Cuộc gặp mặt kết thúc, anh em xin phép được chụp ảnh với Người.

Chủ tịch không đồng ý, nói: Đoàn các chú không có ai là phụ nữ. Lần sau thăm Bác, có đại biểu phụ nữ trong Tỉnh ủy Bác sẽ cùng chụp.

Cùng ngày, Người gửi điện mừng tới các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ nước Cộng hòa Cuba, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 10 ngày Giải phóng Cuba.

- Trước ngày 31: Nhân dịp năm mới (1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các bạn người Mỹ chống chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ ở Việt Nam.

Người thân ái chúc mừng những người bạn Mỹ “lời chúc hoà bình và hạnh phúc”, đồng thời thông báo về việc nhà cầm quyền Hoa Kỳ đã tuyên bố chấm dứt ném bom không điều kiện ở miền Bắc Việt Nam và cho rằng: “Đó là một thắng lợi to lớn chung của toàn thể nhân dân Việt Nam, của nhân dân tiến bộ Mỹ và của các lực lượng yêu chuộng hòa bình và công lý trên thế giới”.

Người vạch rõ thái độ ngoan cố của Chính phủ Mỹ tiếp tục âm mưu mở rộng chiến tranh ở miền Nam Việt Nam, điều đó, theo Người “thì càng làm thiệt hại thêm cho nước Mỹ, làm tăng thêm số thanh niên Mỹ chết vô ích trên chiến trường..., gây thêm sự đau xót cho nhiều gia đình Mỹ”. Người khẳng định lập trường thiện chí của nhân dân ta là thiết tha với hòa bình, độc lập; “Nhưng chừng nào đất nước Việt Nam còn bị xâm lược, thì nhân dân Việt Nam còn kiên quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn”.

Chủ tịch nhiệt liệt hoan nghênh cuộc đấu tranh dũng cảm của các bạn Mỹ đòi chấm dứt cuộc chiến tranh ở Việt Nam. Hành động đó, theo Chủ tịch, các bạn Mỹ đã ủng hộ nhân dân Việt Nam kháng chiến “đồng thời bảo vệ lợi ích và danh dự của nhân dân Mỹ, bảo vệ tính mạng của thanh niên Hoa Kỳ”.

Năm mới, Người chúc các bạn Mỹ giành được nhiều thắng lợi trong những cuộc đấu tranh chính nghĩa.

(Theo Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử - Tập 6, 7,8,9 10-  NxbCTQG)